هم‌سویی آموزه‌های قرآنی و طنزهای باباافضل کاشانی

Abstract

<strong> </strong> <br />طنز، از موضوعات پررنگ و ملموس رباعیات باباافضل کاشانی است. باباافضل، با بیانی نرم و آرام و با پرهیز از گستاخی و گزندگی زبان، طنزهایی شیوا آفریده و آن‌ها را در لفافة ابریشمین اشعار خویش پنهان ساخته است.شاعر در آفرینش طنز، از انواع آرایه‌های ادبی به‌ویژه از بازی‌های زبانی، پارادوکس، تکرار و جناس بهره جسته است. وی در ساخت طنز، از ضرب‌المثل استفاده کرده و خود نیز طنزهایی سروده که برخی، به‌صورت ضرب‌المثل بر زبان مردم جاری است.باباافضل در اغلب طنزهای خود، از آموزه‌های قرآن کریم بهره برده و پیام‌های ارزندة قرآنی را در قالب طنزهای گوناگون بیان کرده است. می‌توان اغلب رباعیات باباافضل را ترجمه‌ای آزاد و طنزگونه از قرآن مجید، در راستای ابلاغ فرامین الهی، دانست.در این مقاله، طنزهای باباافضل به شش دستة کلی تقسیم شده است: ۱. طنز ادبی؛ ۲. طنز اجتماعی؛ 3. طنز تاریخی؛ 4. طنز حکمی؛ 5. طنز دینی و عرفانی؛ 6. طنز فلسفی.بیشترین دغدغة شعری باباافضل که زمینه‌ساز طنزهای دلکش وی بوده، مفاهیم دینی و عرفانی است. پس از آن، طنزهای اجتماعی بسامد بالایی دارد.نوک پیکان انتقاد باباافضل بیش از همه به سمت دوگروه از مردم است: ۱. صوفی‌نمایان ناپاک و نفس‌پرستان زاهدنما؛ ۲. سرگشتگان و راه‌گم کردگان وادی حق‌شناسی. <br />