بررسی و تحلیل قرینه سیاق و تأثیر آن بر فهم قرآن با رویکرد آسیب شناختی

Abstract

فهم روشمند آیات قرآن کریم، دغدغه همیشگی مفسران وعالمان مسلمان بوده است. از سوی دیگر، ‌‌"سیاق" در میان قرائن فهم مقصود، یکی از قراین کلیدی است؛ زیرا هر متن و گزاره­ای و از جمله قرآن همراه با قرینه سیاق است؛ لذا مفسران قرآن کریم بر پایه آن، به تفسیر آیات پرداخته اند.گفتنی است استفاده از قرینه سیاق از پیشینه دیرینه­ای برخوردار است؛ با این همه استفاده از سیاق با موانع و آسیب هایی روبه روست که در صورت غفلت از آن­ها، فرایند فهم روشمند قرآن دچار اختلال می­شود. به عبارت دیگر، بی­توجهی به آسیب­ها و موانع استفاده از سیاق، مفسر را از تفسیر اجتهادی به سوی تفسیر به رأی سوق می­دهد. به نظر می­رسد تا ماهیت و ظرفیت قرینه سیاق روشن نگردد، مفسر در استفاده از آن دچار آسیب می­گردد. از سوی دیگر، توجه به خاستگاه آسیب­ها، مفسر را در استفاده روشمند از قرینه سیاق یاری می­کند. این نوشتار در صدد تبیین ماهیت و ظرفیت قرینه سیاق،آسیب­ها و موانع بهره­مندی و نیز شناخت خاستگاه آسیب­هاست. با کوششی که انجام شد، «ده» آسیب و خاستگاه­های آن­ها شناسایی و بحث و بررسی شد.<br />