ارزیابی تنوع ژنتیکی و روابط صفات زراعی در ژنوتیپ‌های سویا تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی

Abstract

ارزیابی تنوع ژنتیکی و شناسایی ژنوتیپ‌های با پتانسل عملکردی بالا و محتمل به تنش‌های محیطی می‌تواند در پیشبرد برنامه‌های به‌نژادی آتی بسیار ارزشمند باشد. بنابراین به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی و تحمل به تنش کم‌آبی، تعداد 40 ژنوتیپ متوسط ‌رس سویا از گروه رسیدن III و IV انتخاب و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی در مزرعه تحقیقاتی بخش دانه‌های روغنی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال زراعی 1393 کشت شدند. تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی، صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته و تعداد شاخه‌های فرعی نه تنها ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی بالایی نشان دادند، بلکه توارث‌پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالایی نیز داشتند. براساس نتایج نمودار بای‌پلات، ژنوتیپ‌های L6-P79، Chaleston×Mostang/12، D42×Will82، D42.I4، Spry×Savoy/3، D42.I9 و DI-74 از نظر عامل‌های مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی مقادیر بالایی نشان دادند که می‌توان از آنها به عنوان ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی یاد کرد. البته ژنوتیپ‌های D42×Will82 و Chaleston×Mostang/12 با وجود اینکه تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی عملکرد بالایی نشان دادند ولی کاهش عملکرد نسبتاً بالایی تحت شرایط تنش کم‌آبی نشان دادند. بنابراین با وجود حساسیت نسبی این ژنوتیپ‌ها به تنش کم‌آبی، می‌توان از آنها برای کشت در مناطقی که امکان وقوع تنش کم‌آبی نیز وجود دارد، استفاده نمود.