نقد پسااستعماری رمان «رازهای سرزمین من» اثر رضا براهنی

Abstract

هر اثر ادبی، نشان از جهان‌بینی و اندیشۀ صاحب اثر دارد و بر اساس فضای اجتماعی و سیاسی جامعه شکل می‌گیرد. رضا براهنی نویسندۀ رمان <em>رازهای سرزمین من</em>، بسان مصلحی اجتماعی، متأثر از فضای حاکم بر جامعۀ ایران و به‌ویژه تبریز در میان سال‌های 1337- 1357، به بیان افکار اجتماعی-سیاسی خود با هدف اصلاح جامعه دست زده است، ازاین‌رو، تحلیل اندیشه‌های نویسنده از دیدگاه ادبیات پسااستعماری حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوایی، درون‌مایه‌های فکری این رمان را مانند سنت و مدرنیته، وضعیت نابسامان اجتماعی، جایگاه زنان در جامعه، من و دیگری، سیاست‌زدگی، خودباختگی، فرادست و فرودست و استعمارستیزی کاویده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که این اثر با تکیه بر مؤلفه‌های ادبیات پسااستعماری درون‌مایه‌های چون تقابل سنّت و مدرنیته، سلطۀ مردانۀ جامعه سنتی و فرودست و فرادست غربی، مشکلات اخلاقی و خودباختگی و تزلزل هویت به تصویر می‌کشد، اما در مقابل، تکیه بر اعتقادات و اندیشۀ اساطیری برای رسیدن به هویت پیشین، مبارزه علیه اعتقاد به برتری نژاد غربی و استعمارستیزی را نیز تبلیغ می‌کند.