مبانی فلسفی اصلاح دینی از دیدگاه پل‌تیلیش

Abstract

پل‌تیلیش بی‌تردید یکی از متکلمان تاثیرگذار قرن بیستم به شمار می‌رود. دغدغۀ اصلی وی آن بود که بین دین و فرهنگ معاصر آشتی برقرار کند. به باور وی دین باید با فرهنگ عصر همبستگی داشته باشد. ‌این همبستگی از طریق پرسش و پاسخ صورت می‌پذیرد. فرهنگ معاصر، سؤال‌های بنیادین عصری را به آستانۀ دین عرضه می‌دارد و دین در قالب نمادهای اصیل خود به سؤالات پاسخ می‌دهد. شرط اصلی پاسخگویی دین آن است که مقوله‌های مهم دین بازخوانی شوند. زبان کاملاً سنتی نمی‌تواند به سؤالات جدید پاسخ دهد. لذا روش سنتی کارل بارت(Barth karl. متکلم سویسی 1986-1886 ) از پاسخگویی به مسائل جدید ناتوان است. در مقابل روش کاملاً اسطوره‌زدایانه و علم‌گرایانۀ رودلف‌بولتمان(rudelf butman ، متکلم آلمانی 1976-1884 ) نیز رضایت‌بخش نیست. زیرا دین را از محتوای اصیل و غنی خود تهی می‌سازد. در مقابل ‌این دو رویکرد، رهیافت تیلیش قرار دارد که قرائت عصری مفاهیم و مقوله‌های اساسی دینی بر اساس درون‌مایۀ غنی و سرشار کتاب مقدس را سرلوحۀ خود قرار می‌دهد. بدون شک بازخوانی ضابطه‌مند مفاهیم دینی از مؤلّفه‌های مهم اصلاح دینی به شمار می‌رود. در‌ این جستار به مبانی فلسفی اصلاح دینی از نگاه تیلیش پرداخته می‌شود.