هویّت فلسفی تهران، نمادی برای هویّت ملّی ایرانی

Abstract

تأسیس تهران را باید نمادی برای هویت ملی ایرانی تلقی کرد. تهران صرفاً یک پایتخت در عداد پایتخت‌های دیگر نیست، بلکه علاوه بر آن پدیده‌ای است که حیات و زندگی فلسفی دارد و احکام فلسفی را ظاهر می سازد. ویژگی مهندسی‌ساز بودن تهران و انفراد ساکنان آن را می‌توان در این جهت مؤثر دانست. تهران، انتظاری را برآورده کرد و تخیلات و انتظاراتی را سبب شد. جایگاهی در داخل کشور و موقعیتی در عرصه بین‌المللی یافت. ادراک واقعبینانه از تهران گذشته و مآلاً کنونی، به درک مناسب‌تر زندگی امروز هر ایرانی با همه زوایای آن منجر می‌شود. این داشتة تهران هم مربوط به جغرافیای آن است و هم در گرو زمان تأسیس و تحولات و پیشرفت آن است. شکل‌دهی به تخیّل‌های سیاسی و اجتماعی جدید، نیازمند بازآفرینی‌های تاریخی جدیدتر و برساخت‌های اجتماعی تازه‌تری از واقعیّات تاریخی گذشته است. این مقاله با چنین هدفی، به سراغ امر پایتختی تهران و شکل‌گیری هویت جدید آن رفته است و آن را در بستر تحولات نیمه اول قرن سیزدهم هجری مورد توجه قرار می‌دهد.