مقایسة امر سیاسی و جامعة سیاسی مطلوب در اندیشة هابرماس و موفه

Abstract

چکیده در سال‌های اخیر دو نظریة رقیب، دموکراسی رایزنانة هابرماس و دموکراسی مجادله‌ای موفه، خود را به عنوان بدیلی برای دموکراسی لیبرال طرح کرده‌اند. به نظر می‌رسد هر نظریة سیاسی بر تعریفی از امر سیاسی و متناسب با آن جامعة سیاسی مطلوب بنا شده است. بر این اساس، می‌توان این پرسش‌ها را طرح کرد: هابرماس و موفه امر سیاسی را چگونه تعریف می‏کنند؟ و، متناسب با این تعاریف، جامعۀ سیاسی مطلوب آنان چه ویژگی‌هایی می‌یابد؟ به نظر می‌رسد هابرماس امر سیاسی را کنش زبانی میان سوژه‌های عقلانی ـ اخلاقی در عرصة عمومی به منظور دست‌یابی به مفاهمه می‌داند. بر اساس این تعریف، جامعة سیاسی اجماعی شکل خواهد گرفت که نه‌تنها روابط عقلانی ـ اخلاقی، خودآیینی، و مصالحه بر آن حاکم خواهد بود، بلکه وحدت جای تعدد و تکثر را خواهد گرفت. در مقابل، موفه امر سیاسی را کنش خصومت‌آمیز میان سوژه‌های متعارض در بستر اجتماعی می‌داند. بر اساس این تعریف، جامعة سیاسی مجادله‏‌آمیزی بر مبنای منطق هژمونی شکل می‌گیرد که در آن عنصر دشمنی به مخالفت بدل می‌شود. روش این پژوهش هرمنوتیک متن‌محور است.