دین و تئوری روابط بین‌الملل

Abstract

چکیده امروزه نظریة تعارض ضروری تئوری روابط بین‌الملل با هنجارهای دینی با چالش‌های عمیقی مواجه است. ‌علاوه‌بر آن، به‌منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های ادیان برای جبران کاستی‌های روند اصلی تئوری روابط بین‌الملل تلاش‌های جدیدی شده است. این مقاله درپی شناسایی زمینه‌های طرح تئوری دینی روابط بین‌الملل است. فرضیة ما این است که دین می‌تواند به‌مثابة بستری مهم برای طرح تئوری‌های هنجارگرا در روابط بین‌الملل عمل کند. در این چهارچوب، استدلال شده است که تصور جدایی ناگزیر دین از عرصة نظری روابط بین‌الملل ریشه در نگاه مضیق و تقلیل‌گرایانه به چیستی و کارکرد تئوری دارد. براین‌اساس، لازم است در ماهیت و کارکرد تئوری روابط بین‌الملل بازبینی شود تا بتوان از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های دین برای طرح تئوری دینی روابط بین‌الملل بهره گرفت. در این مقاله از اسلام به‌مثابة دینی یاد می‌شود که به‌واسطة ظرفیت‌های بیش‌تر هنجارسازی در عرصه‌های گوناگون حیات اجتماعی از زمینه و بستر مناسبی برای پردازش تئوری‌های هنجاری در عرصة روابط بین‌الملل و سیاست خارجی برخوردار است.