رویکرد گروه‌های جهادی نسبت به نص: مراجعه مستقیم به نص به‌مثابه روشی جهت درهم آمیختگی متن و عمل

Abstract

هدف پژوهش حاضر بررسی نحوه‌ی رویکرد جهادگرایان متاخر به متن نص است. فرض این پژوهش مبتنی است بر این‌که منطق فهم و نحوه و روش مراجعه‌ی جهادگرایان متاخر به متن نص می‌تواند در فهم و شناخت منطق عمل و کنش ایشان موثر واقع گردد. تشریح سازوکار فهم منتهی به عمل عاجل نزد گروه‌های تکفیری-جهادی، وجه تمایز پژوهش پیش‌رو است. تحلیل تلقی جهادگرایان تکفیری از متن و توقع ایشان از آن را با بهره‌گیری از روش توصیفی–تحلیلی پیش برده‌ایم؛ نتایج حاصله نشان می‌دهند که گفتمان سلفیسم هدف غایی خود را عملی‌نمودن نص تعریف می‌کند. این گفتمان که نص را بی‌پیرایه‌ترین بخش دین می‌داند، می‌کوشد آن را از طریق سازوکارهای منطبق با خوانش خود از نص و سلف عملیاتی نماید. نص از دیدگاه آن‌ها به‌مثابه منبع ایدئولوژیک و توجیه‌گر کنش جهادی در راستای محقق‌ساختن رسالت خودخوانده، مورد مراجعه‌ی بی‌واسطه قرار می‌گیرد. این گفتمان، نص را در عین‌حال که به‌عنوان بن‌مایه‌ی ایدئولوژی و منبع مشروعیت و مرجع توجیه و تجویز می‌شناسد؛ به متن به‌مثابه دغدغه و هدف کنش جهادی نیز می‌نگرد. عدم پای‌بندی سلفیسم نوین به تفسیرهای تاریخی از متن نص منجر به شکل‌گیری فهمی منجمد و قالب‌بندی‌شده برمبنای ذات‌مندی کنش جهادی گردیده است.