نقد و بررسی طبقه‌بندی‌های موضوعی قرآن

Abstract

طبقه ‌بندی موضوعی قرآن پیشنه‌ای طولانی دارد اما در عصر حاضر تحول زیادی در این حوزه رخ داده و طبقه بندی‌های مختلفی شکل گرفته است. این طبقه بندی‌ها در دو شکل طبقه بندی مستقل و طبقه بندی تفاسیر موضوعی از موضوعات قرآن قابل دسته بندی است. بخش قابل توجهی از طبقه بندی‌های مستقل، استقصای کاملی از موضوعات قرآنی ندارند و روال منطقی در بررسی موضوعات آن‌ها وجود ندارد. هم‌چنین نوعی سلیقه نیز در تنظیم این دسته از معاجم وجود دارد. در طبقه بندی‌های صورت‌گرفته در تفاسیر موضوعی نیز آسیب‌های همچون فقدان ملاک مشخص در طبقه‌بندی‌ها، طبقه بندی بر اساس ذهنیت غالب مفسرین یا محققین، تداخل و هم‌پوشانی در طبقه بندی و کلی بودن و عدم شمول بر تمام موضوعات وجود دارد. این مقاله ضمن بررسی توصیفی- انتقادی انواع طبقه‌بندی‌های موضوعی صورت گرفته، به بیان آسیب‌شناسی آن‌ها می‌پردازد و در نهایت روشی پیشنهادی در بررسی موضوعات جهت رفع آسیب‌های مذکور ارائه می‌دهد.