مفاهیم، رویکردها و روش‌های نگاشت نهادی (با تأکید بر مطالعات نظام نوآوری)

Abstract

استفاده از نگاشت نهادی در مطالعات نظام نوآوری رویکردی است که ضمن شناسایی ضعف‌ها و خلأهای نهادیِ نظام، ابزار مفیدی نیز برای یادگیری سیاستی به دست می‌دهد. هدف این مقاله، مطالعه مفاهیم، رویکردها و روش‌های گوناگون نگاشت نهادی است که در مطالعات نظام نوآوری به‌کار می‌رود. برای این منظور ابتدا به گردآوری و مطالعه پژوهش‌هایی که با روش نگاشت نهادی انجام شده است، می‌پردازیم و سپس روش‌های به‌کار رفته در این پژوهش‌ها را تحلیل می‌کنیم. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که بیشتر مطالعات با رویکرد نگاشت نهادی از سه روش برای ترسیم نگاشت نهادی در نظام ملی نوآوری استفاده می‌کنند. نخست روش «سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی» که استفاده از کارکردهای نظام ملی نوآوری است؛ دوم روش «کاپرون، سینسرا و بیکار» که استفاده از ماتریس‌های چهارگانه «اهداف- ابزارها»، «نهاد- ابزار»، «تعاملات نهادی» و «هدف- نهاد» است و سوم «استفاده توأم از کارکردهای نظام ملی نوآوری و ماتریس‌های چهارگانه به ویژه ماتریس نهاد- کارکرد» است. تعدادی از مطالعات نیز از ترکیب هر دو روش استفاده کرده‌اند. یک روش دقیق برای نگاشت نهادی می‌تواند با برشمردن کارکردهای نظام ملی نوآوری در یک حوزه معین شروع شود و سپس با تبیین هدف‌ها، ابزارها و تعاملات نهادی تکمیل گردد.