بررسی آرای فقهای شیعه در باب مشروعیت شبیه سازی انسان و تطبیق با اسناد بین المللی

Abstract

یکی از مسایلی که امروزه بسیار مورد فحص و بررسی قرار گرفته و اختلاف نظرات جدی در آن مشاهده می­گردد، موضوع شبیه­سازی (درمانی، تولید مثلی) انسان است که در این باب نظرات متفاوت و مغایری میان فقها یافت می­گردد. بررسی آراء و ادله فقها بیانگر آن است که حکم به جواز مطلق شبیه­سازی مولد، با مبانی اصولی فقه امامیه سازگارتر بوده که می­توان به ادله­ای نظیر جواز مطلق و استناد به اصاله الاباحه توجه نمود؛ اما نباید از نظر دور داشت که شبیه­سازی مولد دارای اشکال مختلفی است که به تناسب اخذ هسته سلولی جنسی از آن نهی شده است. آنچه مورد اتفاق است، جواز مطلق شبیه­سازی در دوران زوجیت است. بررسی اسناد بین المللی نیز نشان می­دهد با اندکی توجه در اعمال غرض مقنن مبنی بر حفظ حقوق اولیه تمامی انسان­ها و عدم ترجیح هیچ کس بر دیگری، می­توان اسناد بین المللی را در جهت جواز شبیه­سازی تفسیر نمود و در موارد معدودی که این اسناد آن را ناقض حقوق بشر می­دانند و در صورت برطرف شدن اشکالات حقوق بشری مانعی برای پذیرش آن وجود نخواهد داشت. تحقیق اخیر با روش توصیفی- تحلیلی نشان می­دهد که در بین آرای فقها جواز مطلق شبیه­سازی مولد، ارجح است و پذیرش این نظریه در اسناد بین­المللی نیز با رفع شبهه نقض حقوق بشر، دور از ذهن نمی‌نماید.