بررسی و مقایسه‌ی موسیقی بیرونی غزل‌های

Abstract

سیف فرغانی از جمله شاعرانی است که در کتاب‌های تذکره از وی نشانی نیست. خوانندگان با مطالعه‌ی شعر او به والایی مقامش در قصیده و غزل پی می‌برند. او در غزل‌هایش بارها، مستقیم و غیرمستقیم به پیروی خود از سبک و شیوه‌ی سخن سعدی اشاره کرده است. این پژوهش بر آن است تا موسیقی بیرونی (عروض) غزل‌های سیف فرغانی را بررسی کند، در بیش‌تر موارد با موسیقی بیرونی غزل‌های سعدی نیز مورد بررسی، مقایسه و نقد و تحلیل قرار دهد. سیف و سعدی در غزل‌هایشان از بحرهای عروضی یکسان بهره گرفته‌اند. وزن‌های به‌کار رفته در غزل‌های سیف، سنگین و باوقارند ولی وزن‌های غزل‌های سعدی روا‌‌ن‌تر و شادترند، به‌عبارت دیگر در وزن‌های غزل‌های سیف هجاهای بلند و در غزل‌های سعدی، هجاهای کوتاه، برجستگی دارند. در غزل‌های سیف وزن‌های متناوب و دَوری کم‌تر به‌کار رفته است. تسکین‌ها (سکته‌ها)ی عروضی درون‌مصراعی که باعث افزایش سنگینی و غمگینی وزن شعر می‌شوند، در غزل‌های سیف بیش‌تر است. هر دو از به‌کار بردن وزن‌های نامطبوع، که ذوق سلیم آن‌ها را نمی‌پسندد، دوری جُسته‌اند. برخی ویژگی‌های شعر سبک خراسانی: تشدید مخفّف، اسکان ضمیر و حذف مصوّت کوتاه در غزل‌های سیف وجود دارد.