بررسی کاربرد عناصر فرهنگ عامّه (فولکلور) در آثار داستانی صادق هدایت

Abstract

صادق هدایت یکی از نخستین نویسندگان و پژوهش‌گرانی است که با فرهنگ عامّه‌ی مردم ایران برخورد علمی و دقیق داشت. وی ضمن پژوهش در فرهنگ عامّه (فولکلور) در داستان‌های خود نیز از این عناصر استفاده کرد و تصویری روشن از فرهنگ و آداب و رسوم سرزمین خود در آن ارائه داد. داستان‌های هدایت به‌عنوان مهم‌ترین بخش از آثار او و به‌عنوان یکی از نمونه‌های فرهنگی، تجلّی‌گاه بسیاری از عناصر فرهنگ عامّه است که با بررسی و مطالعه‌ی آن‌ها می-توان علاوه بر آشنایی با این باورها و اعتقادات، از سرگذشت فرهنگی مردم ایران نیز آگاهی پیدا کرد. در این مقاله برآنیم تا به بررسی جلوه‌های فرهنگ عامّه (فولکلور) در داستان‌های هدایت بپردازیم و نحوه‌ی به‌کارگیری این عناصر را در داستان‌های او مورد بررسی قرار دهیم. به این منظور پس از طرح مباحثی در مورد فرهنگ عامّه(فولکلور) و موارد شمول و قلمرو آن، به تقسیم‌بندی این عناصر در داستان‌های هدایت پرداخته‌ایم و آن‌ها را به چهار دسته‌ی آداب و رسوم و اعتقادات، اشعار و ترانه‌های عامیانه، ضرب‌المثل‌ها و زبان عامّیانه تقسیم کرده‌ایم و با ارائه‌ی جدول آماری به بررسی کاربرد این عناصر در داستان‌های هدایت پرداخته‌ایم.