نقش‌های ناهمگون در کلمات مکرّر همسان

Abstract

زبان کارکردهای گوناگونی دارد و کارکرد آن با توجه به شگرد و مقاصد ‏گوینده متفاوت خواهد بود. زبان نوشتاری روزنامه با یک اثر علمی ـ تخصصی ‏دیگرگونه است. هم‌چنین زبان شاعرانه، بی‌شک با عناصری که در یک نوشته‌ی ‏ارجاعی مستقیم به‌کار می‌رود، یکسان نخواهد بود؛ حتّی، زبان شاعران یا ‏نویسندگان در یک موضوع واحد نیز تفاوت‌هایی خواهد داشت. این تفاوت‌ها در ‏استخدام واژگان و ترکیب و هم‌نشین‌سازی آن‌ها، خود را نشان می‌دهد. مولوی از ‏جمله‌ی شاعرانی است که زبان شعر او ویژگی‌های خاص خود را دارد. یکی از آن‌ها ‏داشتن کلمات مکرّر در تمام مقوله‌های زبانی است و این مقوله‌ها افزون بر شمول ‏تمام انواع، از جهت نحوی نیز قابل بررسی است. مطلبی که در دستور زبان‌ها بدان ‏توجه نشده است و به نقش همگون آن‌ها اشاره نگردیده است. این مقاله می‌کوشد ‏تا شگرد هنری مولوی را در پرورش تکرار و کاربرد آن‌ها در نقش‌های ناهمگون ‏نشان دهد. ویژگی‌ای که از خصایص عمده‌ی زبان شعری مولوی به‌شمار می‌آید. ‏