دستوری شدگی تکواژ «- ات» در ساخت ماضی مطلق متعدی

Abstract

یکی از شش تکواژگونۀ صورت سوم شخصِ مفرد «است»، «- ات» می باشد که در گفتار محاوره به عنوان فعل کمکی در ساخت ماضی نقلی متعدی غیرمرکب قبل از ضمیر پی بستی مفعولی ظاهرمی شود؛ برای مثال، «آورˈدتش». این تکواژ نه تنها در این بافت خاص تجلی مییابد، بلکه به نظر میرسد که در اثر بسامد وقوع بالا با گذر زمان در گفتار محاوره (گونۀ گفتاری رایج در تهران) در جایگاه قبل از ضمیر پی بستی مفعولی در ساخت ماضی مطلق متعدی غیرمرکب نیز به کار می رود که در این کاربرد جایگاه تکیه متمایز از ساخت ماضی نقلی است؛ برای نمونه، «آˈوردتش». در واقع، هدف نگارنده تحلیل و تبیین نحوۀ تکوین کاربرد این تکواژ در ساخت ماضی مطلق متعدی (صورت سوم شخصِ مفرد) از دیدگاه دستوری شدگی است.