بررسی آزمایشگاهی واکه [ɑ] در زبان فارسی بر اساس نظریه آواشناسی فانت

Abstract

محققان و زبان‌شناسان ایرانی از نظر تولیدی واکه [ɑ] در زبان فارسی را واکه‌ای پسین، افتاده و سخت توصیف کرده‌اند. علاوه بر آن جزایری (16:1961) و ثمره (1378: 87) در توصیف تولیدی این واکه، ویژگی گرد بودن را نیز علاوه بر پسین، افتاده و سخت بودن آن برشمرده‌اند. به لحاظ بررسی‌های آواشناسی فیزیکی بی‌جن‌خان (1374: 35) در تحلیل سازه‌های واکه [ɑ] فرکانس سازه اول این واکه را 619 هرتز و فرکانس سازه دوم آن را 1167 هرتز محاسبه کرده‌است؛ همچنین سپنتا (1377: 57) فرکانس سازه اول این واکه را 680 هرتز و سازه دوم آن را 1100 هرتز بدست آورده است. اما در آنچه که فانت (1960: 67) در بازسازی سازه‌های واکه [ɑ] در زبان انگلیسی ارائه داده است، فرکانس‌های سازه 1 و 2 به ترتیب 780 هرتز و 1240 هرتز می‌باشد. استفاده از نظریه‌ مدل لوله‌ای فانت در بازسازی سازه‌های این واکه پسین افتاده مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر بخواهیم با استفاده از فرکانس سازه‌های واکه مورد نظر در فارسی به طول دو لوله تشکیل دهنده مجرای گفتار در تولید این واکه برسیم با پیش‌بینی اشتباه روبرو خواهیم شد. بنابراین به نظر می‌رسد که شکل مجرای گفتار در تولید واکه [ɑ] در زبان فارسی با معادل آن در زبان انگلیسی متفاوت است. در این پژوهش سعی شده‌است از طریق روش تصویربرداری سی تی اسکن، اندازه سطوح مورد نیاز برای محاسبه سازه‌های ‌این واکه فراهم گردد که پیامد آن، مدل پیشنهادی مجرای گفتار واکه [ɑ] در زبان فارسی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشد.