ماهیت جهاد کبیر و نقش فضایل خواص در آن از منظر قرآن

Abstract

هدف این پژوهش، تبیین نقش بسیار تأثیرگذار خواص جامعه در ایستادگی مقابل کفار و تمکین نکردن از خواسته‌های آنان است که در قرآن و منابع تفسیری، «جهاد کبیر» نامیده شده‌است. ضرورت توجه به این مسئله در شرایط فعلی که نظام اسلامی مواجه با درخواست‌های لجام‌گسیختة جهان کفر و سلطه است، بر کسی پوشیده نیست. جهان سلطه از این خواسته‌هایش دو هدف را دنبال می‌کند: یکی جلوگیری از تحقق مهم‌ترین اهداف دین الهی، یعنی برپایی حاکمیت مبتنی بر توحید ناب و اجرای قسط و عدل فراگیر، و دیگری تبعیت مسلمانان از دین آن‌ها، یعنی برگشت قهقرایی به کفر و شرک! اگرچه همة افراد جامعه مکلف به ایستادگی در مقابل درخواست‌های نامشروع جهان سلطه هستند، اما این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که خواص جامعه چه نقشی در این کارزار (جهاد کبیر) دارند و چگونه می‌توانند نقش خود را به نحو احسن ایفا نمایند. برای پاسخ به این پرسش و با روش نقلی و استفاده از بعضی از آیات قرآن اثبات شده‌است که اولاً نقش خواص از سایر افراد جامعه مؤثرتر است و ثانیاً ایفای نقش خواص و در نتیجه، پیروزی در جهاد کبیر مرهون آراستگی آن‌ها به بعضی از فضایل اخلاقی است. این فضایل که مستند به آیات قرآن است، به دلیل اقتضای ماهیت جهاد کبیر، عبارتند از: ایمان، توکل، شجاعت، استقامت، بصیرت و فرمانبرداری خواص از حاکمیت دینی.