پژوهشنامه معارف قرآنی
مرور بر اساس
مجموعه‌های این پایگاه
ارسال های اخیر
-
تحلیلی بر آیات ناظر بر شبهه کنندگان و طرح شبهه در قرآن1
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)حقایق دینی به شرط برخورداری از یک منطق راسخ و مبانی استدلالی استوار ، همواره مورد اقبال و پذیرش واقع می شود. از همین روست که قرآن کریم به مثابه آخرین وحی نامه الهی، پرسش و شبهات – مستقیم یا غیر مستقیم- پرسشگران و شبهه ...
-
تحلیل تطبیقی آرای تفسیری فریقین درباره محرمیت رضاعی بر اساس آیه 23 سوره نساء
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)باتوجه به آیه 23 سوره نساء یکی از اسباب محرمیت، رضاع (شیر دادن) است. پژوهش حاضر درصدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که آیا آیه شریفه دلالتی بر مقدار شیر دادن در اثبات محرمیت رضاعی در تفاسیر فریقین ...
-
تبیین و نقد ابتنای خوانش‌های زنانه از قرآن بر «عدل به مثابه یک مبنای کلامی برای تفسیر»
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)مسئله عدل و نحوه اثرگذاری آن بر خوانش مسلمانان از قرآن کریم، یکی از مسائل دیرپای گفتگوها و اندیشه‌ورزی های مسلمانان بوده است. این مساله در سده گذشته در زمینه خوانش مناسبات میان دو جنس در خانواده و اجتماع از منظر قرآن کریم ...
-
آسیب‌شناسی روانشناختی شایعه و راه‌حل‌های آن در قرآن کریم
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)شایعه پدیده‌ای است که براساس شنیده ها و زمینه‌ی قبلی افکار عمومی شکل میگیرد. بشر همواره در زندگی روزمره و در ارتباطات خود با دیگران به تولید، انتشار و تبادل شایعات زیادی میپردازد که با توجه به ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی ...
-
بررسی سنت ابتلا از دیدگاه قرآن با رویکرد شناختی
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)از مهم‌ترین سنت‌های تأثیرگذار در پیشرفت جوامع، سنت ابتلاء است. پرسش اصلی این مقاله آن است که چگونه می‌توان با تکیه بر آموزه‌های قرآنی سنت ابتلاء را با رویکرد شناختی مورد بررسی قرار داد.نوشتار حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی ...
-
تأملی در مفهوم اهل در قرآن با تأکید بر آیه 6 سوره مبارکه تحریم
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)اساسی‌ترین واژه در قرآن کریم دال بر مفهوم خانواده واژه «اهل» است. مقاله حاضر در صدد است با روش تحلیل و توصیف، و با بررسی کاربردهای لغوی و قرآنی واژه «اهل» معنای اساسی آن و گستره مفهومی آن را کشف کرده و بر اساس آن «اهل» در ...
-
جستاری در لایه های معرفتی قرآن، سطوح فهم مخاطبان و میزان بهره مندی از هدایت های قرآنی بر اساس آیات و روایات
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)جستار پیش رو با اتخاذ روش تحقیق تلفیقی نقلی - استدلالی و نیز داده پردازی های توصیفی – تحلیلی و گرد آوری کتابخانه ای - نرم افزاری مطالب به نگارش در آمده؛ نگارنده ضمن اشاره به لایه های هستی شناسی و معرفت شناسی قرآن؛ به تفصیل ...
-
شاخص‌های عرفانی بودن گزاره های قرآنی
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-08-23)گزاره یا همان قضیه منطقی کوچکترین واحد معرفت تصدیقی است که به "باور صادق موجّه" تعریف شده است. برخی از آیات قرآنی گزاره واحد هستند و برخی مشتمل بر چند گزاره اند.گزاره‌های قرآنی گاهی فقهی هستند، مانند:«أَحَلَّ اللّهُ ...
-
تحلیل تطبیقی حکمت ایوب در قرآن کریم و کتاب ایوب عهد عتیق
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)حکمت ایوب موضوعی مشترک بین قرآن مجید و کتابایوب است. پرسش پژوهش ویژگی حکمت ایوب در دو کتاب است. اهمیت موضوع پژوهش، تبیین یکی از اوصاف قرآن یعنی مهیمن بودن قرآن، گفتوگوی بین ادیانی، تنظیم همگرایی بینش دینداران نسبت به ...
-
نقد تحلیلی شبهات متنوع ابن‌تیمیه مربوط به‌آیۀ «مودّت»
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)یکی از آیات مورد استناد دانشوران شیعی در جهت وجوب مودّت به اهل‌بیت (علیهم السلام) و اطاعت از آنان؛ و نیز اثبات امامت ائمه معصومین (علیهم السلام)، آیه23/ شوری معروف به آیه «مودّت» است؛ ابن‌تیمیه از جمله دانشوران اهل سنت است ...
-
کارکردهای عامل جغرافیا در حوزه تمدن با تأکید بر سورۀ سبأ
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)مقولات تمدنی با رویکرد قرآنی و الهیاتی، برخلاف آنچه که پیشرفت را منوط به تمدن سکولاری می پندارند؛ از مؤلفه و توصیفات تمدنی متعددی برخوردار است. پیادهسازی تمدن نوین اسلامی ، ضرورت تبیین و ارائۀ آن مولفهها را دو چندان ...
-
گونه شناسی براهین توحیدی در قرآن
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)قرآن کریم برای اثبات وجود خدا و یکتایی او، براهین فراوانی یادآورشده است این فراوانی و کثرت براهین همیشه مورد توجه متکلمان و پژوهشگران علوم قرآنی بوده و از دیر باز برای غلبه بر این کثرت و سهولت مواجهه با آن تلاش کرده اند ...
-
تحلیل انتقادی رابطۀ عمل و پاداش عمل در جهان آخرت، از دیدگاه مفسران قرآن؛ با تأکید بر تفاسیر معاصرانه
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)مباحث مربوط به زندگی پس از مرگ از پیچیده‌ترین مباحث الهیاتی است. بحث از آثار اعمال انسان در زندگی پس از مرگ و در جهان آخرت بخش مبسوطی از این مباحث را تشکیل می‌دهد. دربارۀ بحث عمل انسان در آخرت مباحث گوناگونی مطرح است که ...
-
روشهای معرفتی حکومت اسلامی در نهادینه‌سازی ارزشهای اخلاقی در روابط بینالملل با تأکید بر قرآن و روایات
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)هدف پژوهش حاضر بیان روشهای معرفتی حکومت اسلامی در نهادینه‌سازی ارزشهای اخلاقی در روابط بینالملل میباشد. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی و تحلیلی دراین باره به این سؤال اساسی پاسخ دهد که رروشهای معرفتی حکومت اسلامی ...
-
تحلیل نشانهشناسی مفهوم"آیه" در قرآن با کاربست مدل ارتباطی یاکوبسن
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)نشانهشناسی دانشی است که به بررسی نظامهای نشانهای نظیر زبانها میپردازد. قرآن کریم نیز به عنوان مجموعهای از نشانههای زبانی از این منظر مورد بررسی قرار میگیرد. این دانش همانند ابزاری توانمند از طریق ارائه تحلیلهای ...
-
نظام نیازهای انسان در پرتو تفسیر نیایشی آیۀ «انتم الفقراء» با بهره‌گیری از نیایش‌های صحیفۀ سجادیه
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-03-21)از جمله اوصافی که قرآن کریم انسان را بدان وصف می‌کند صفت «فقر» است، که در آیه 15 سورۀ فاطر با عبارت «انتم الفقراء» از آن یاد شده است. برای شناخت انسانِ فقیر باید مصادیق فقر را شناخت، تا هم با شناخت مصادیق اوج احتیاج انسان ...
-
تحلیل تطبیقی بروج از منظر قرآن و دانش نجوم
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-02-20)بروج آسمانی به دلیل نقشی که در تعیین زمان و برخی محاسبات نجومی دارند، همواره مورد گفتگو و پژوهش منجمان بودهاست. قرآن کریم نیز در راستای هدایتگری، در سه آیه به صراحت از بروج نام برده و سورهای نیز به همین نام شناخته میشود. ...
-
مناسبات خرد و کلان در قصص قرآنی سور اولیه مکّی در پرتو داستان‌های انبیاء با محوریت مکافات
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-02-20)بحث علم‌المناسبه به تعبیر قدما، نظم و انسجام به تعبیر متاخرین، و زنجیرمندی و بینامتنیت در قاموس زبان‌شناسی متن‌محور معاصر، از جمله مباحثی‌است که از بدو نزول قرآن تا عصر حاضر، مورد توجه قرآن‌پژوهان قدیم و جدید مسلمان و ...
-
هندسه معنایی افترا بر خدا و نقش هستی شناسی در ترسیم آن
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-02-20)افترا بر خدا، نسبت دادن چیزی به ناحق و یا بدون علم به خدای تعالی و یا توصیف او به چیزهایی است که در او وجود ندارد. هدف این پژوهش کشف منظومه معنایی افترا بر خدا در قرآن کریم با روش هستی شناسی (آنتولوژی) است که شیوه‌ای از ...
-
بررسی آموزۀ فدا شدن حضرت مسیح با رویکرد انتقادی بر اساس قرآن کریم
(دانشگاه علامه طباطباییدانشگاه علامه طباطبایی, 2023-02-20)نقد و بررسی و معقولیت‌سنجی آموزه‌های ادیان یکی از پرسش‌های مبتلابه بشر است و در این میان، آموزۀ فدا که به موجب آن بشریت به خاطر گناه ابوالبشر حضرت آدم باید تاوان و خسارتی بپردازد واین خسارت با رنج و مرگ مسیح پرداخته شدهاست، ...
