تصحیح و توضیح چند بیت از داستان رستم و سهراب

Abstract

تصحیح و اصلاح تصحیف‌های انجام‌شده‌ در متن آسان‌نمای <em>شاهنامه</em>، همواره یکی از مهم‌ترین اهداف مصحّحان و شارحان بوده است. داستان رستم و سهراب، بهترین مصداق این واقعیت است. با بررسی این داستان و شروح مختلفی که از حدود پنجاه سال پیش تاکنون بر آن نوشته شده است، می‌توان دریافت که در طول زمان به ‌سبب تسامح کاتبان، ضبط بسیاری از ابیات این بخش <em>شاهنامه</em>، تغییرات فراوانی کرده است. یافتن شکل صحیح آن، مستلزم دقّت نظر بیشتر و تکیه‌نکردن به یک نسخة خاص است. در آثار گزیده و متون درسی دانشگاهی، مشکلات لغوی و معنایی داستان رستم و سهراب توضیح داده شده است؛ اما در شرح بسیاری از ابیات مبهم، وحدت نظر وجود ندارد و همچنان دربارۀ آن بحث و تحقیق می‌شود. در این مقاله چهار بیت بحث‌برانگیز این داستان با نظریات مختلف در شرح‌ها بررسی و واکاوی می‌شود و با تبیین انتقادی همة نظرها، پیشنهادهایی برای ضبط و توضیح صحیح‌تر ارائه می‌شود.معیار اصلی این تحقیق در توضیح و تصحیح ابیات، استناد به شواهد متعدّد و مشابه از <em>شاهنامة فردوسی</em> است؛ معیاری که متأسّفانه در بسیاری از شرح‌های<em> شاهنامه</em> به آن بی‌توجّهی شده است.