معرّفی متنی و محتوایی منشآت آل برهان

Abstract

رسالۀ نفایس الکلام و عرایس الاقلام از آثار منثور قرن هفتم است که به دست رضی الدّین خشّاب- احمد بن محمود سمرقندی- در سال 643 ق تألیف و تدوین شد. به شهادت دیباچۀ این رسالۀ منشآت گونه، رضی الدّین که در همان سال صدرنشین مسند انشا بود؛ به فرمان افتخار جهان -از سران آل برهان­- برای جلوگیری از تضییع و انهدامِ آثار باقیماندۀ این سلسله، نفایس را تدوین کرد. این رساله مجموعه­ای از مفاوضات و امثلۀ مربوط به آل برهان و مهر تأییدی بر ابقای حکومت آنها تا حداقل همین سال است.<br /> <br /> در متن نفایس الکلام –آنچنان که از ویژگی­های سبک نثر اواسط قرن هفتم نیز هست- به جز شیوه­های نثر فنّی، گاه می­توان نمونه­هایی از گونه­های دیگر نثر یافت که در مجموع رساله را در میان متون «فنّی بین بین» این قرن قرار می‎دهد.<br /> <br /> این پژوهش ضمن معرّفی مؤلّف نفایس، به تبیین انطباق ویژگی­هایِ سبکیِ نثر فنّی قرن هفتم بر این رساله و بیان جایگاه آن در میان آثار هم تراز، بیان و اثبات اهمیّت تاریخی نفایس برای معرّفی سلسلۀ آل برهان و رساله­هایی که از نفایس الکلام و نویسندۀ توانایش یاد کرده­اند اختصاص دارد.