سنجش پایداری بوم‌شناختی در مراتع ییلاقی: مطالعه موردی چهار سامان عرفی عشایر شاهسون مشگین‌شهر

Abstract

یکی از بحران­های قرن بیست و یکم مسئله تخریب زیست‏بوم است که در نتیجه استفاده نادرست جوامع بشری از آن رخ می­دهد. هر زیست‏بوم از طریق ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و بوم­شناختی و بر اساس تحلیل بوم­شناختی مراتع نیز توان بوم‏شناختی آن مشخص می‌شود. بنابراین، هدف تحقیق حاضر بررسی پایداری بوم­شناختی سامان­های عرفی عشایر شاهسون در مراتع ییلاقی سبلان در جنوب شهرستان مشگین­شهر اردبیل بود. برای اندازه­گیری و ارزیابی پایداری بوم­شناختی، ده شاخص انتخاب شد. به‌منظور تعیین رابطه پایداری با سامان­های عرفی از تحلیل واریانس و برای مقایسه میانگین‌ها، از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان پایداری بوم‏شناختی در 33 درصد یورت­ها کمتر و در پنجاه درصد آنها بیشتر از حد متوسط است؛ همچنین، عواملی مانند تعدد دام و بهره­بردار بر وضعیت پایداری مراتع مؤثرند، که مقایسه میانگین امتیازات با آزمون دانکن این نتایج را تأیید می­کند.