بررسی کارایی زعفرانکاران منطقه شاهیک شهرستان قاین (کاربرد تحلیل پوششی داده‌ها با استفاده از مرزهای کارا و ناکارا)

Abstract

زعفران به دلیل موقعیت ویژه آن از لحاظ اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد ارزی برای کشور، به‌عنوان یک گیاه استراتژیک و مهم در اقتصاد ملی تلقی می‌شود و با توجه به شرایط ویژه مناطق زعفران‌خیز برنامه‌ریزی جهت استفاده بهینه از عوامل در تولید این محصول از اهمیت بالایی برخوردار بوده و انجام مطالعه ‌به ‌منظور بررسی کارایی مزارع زعفران را ضروری می‌سازد. لذا، در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها کران‌دار،کارایی مزارع زعفران اندازه‌گیری شد تا ارزیابی کلی از این واحدها انجام شود. اطلاعات موردنیاز این پژوهش از طریق مصاحبه و تکمیل 36 پرسشنامه از بین زعفرانکاران منطقه شاهیک شهرستان قاین در سال 1392جمع‌آوری و داده‌ها با استفاده نرم‌افزارGAMS مورد تجزیه ‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که میانگین کارایی خوش‌بینانه در دو حالت ستاده محور و نهاده‌ محور به ترتیب برابر 259/1 و 849/0 و 8/13 درصد واحدها در حالت بدبینانه ناکارا هستند. 47 درصد واحدها بین دو مرز کارا و ناکارا احاطه ‌شده‌ و از منظر بدبینانه ناکارا نیستند، درحالی‌که از منظر خوش‌بینانه نیز روی مرز کاری قرار ندارند که نشان‌دهنده زیاده‌روی در مصرف نهاده و توان بالقوه در افزایش تولید و کاهش مصرف نهاده می‌باشد. باتوجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد می‌شود با الگو قرار دادن واحدهای کارآمد و نیاز سنجی آموزشی واحدهای ناکارا نسبت به برنامه ‌ریزی آموزشی مناسب زعفرانکاران در راستای افزایش کارایی آن‌ها اقدام شود.