اثر آللوپاتیک عصاره آبی برگ و بنه زعفران (Crocus sativus L.) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه علف‌پشمکی (Bromus tectorum L.) و خاکشیر (Descurainia sophia L.)

Abstract

این پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزیابی خاصیت آللوپاتیک عصاره آبی برگ و بنه زعفران بر جوانه‌زنی و شاخص‌های رشد گیاهچه علف پشمکی و خاکشیر (دو علف هرز رایج مزارع زعفران) در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. آزمایش برای هر گونه علف هرز به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل نوع اندام زعفران در دو سطح (برگ و بنه) و غلظت عصاره در 5 سطح (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد وزنی-حجمی عصاره آبی) بود. غلظت‌های مختلف عصاره برگ و بنه زعفران درصد جوانه‌زنی هر دو گونه علف هرز را کاهش داد. کمترین درصد جوانه‌زنی علف پشمکی و خاکشیر به ترتیب با 65 و 66 درصد کاهش نسبت به شاهد از تیمارهای غلظت 2 درصد عصاره بنه حاصل شد. سرعت جوانه‌زنی علف پشمکی در غلظت 2 درصد عصاره برگ نسبت به شاهد 71 درصد کاهش یافت ولی سرعت جوانه‌زنی خاکشیر تحت تأثیر غلظت‌های متفاوت عصاره برگ و بنه قرار نگرفت. همچنین غلظت‌های متفاوت عصاره برگ و بنه زعفران شاخص‌های طول ساقه‌چه و ریشه‌چه و وزن ساقه‌چه و ریشه‌چه را در گونه‌های مورد مطالعه کاهش داد. برازش مدل لجستیک سه پارامتری، رابطه بین سطوح مختلف عصاره آبی و درصد جوانه‌زنی بذور علف پشمکی و خاکشیر را به‌خوبی توجیه نمود. نتیجه مقایسات گروهی بین عصاره برگ و بنه زعفران نشان داد که بیشترین اثر بازدارندگی صفات در علف پشمکی مربوط به عصاره برگ و در خاکشیر مربوط به عصاره بنه زعفران بود.