روایت تلویزیونی و فرهنگ: تحلیل نشانه شناختی ارزش های غالب در سریال تلویزیونی پایتخت

Abstract

تلویزیون در مقام ابزار بازنمایی نقش مهمی در ترویج و بازتولید آموزه‌های گفتمان غالب دارد. تصاویر تلویزیونی صرفاً ابژه­های جذاب و سرگرم‌کننده یا منتقل‌کننده اطلاعات و آگاهی نیستند، بلکه دلالت­ها و ارزش­های فرهنگی خاصی را در خود نهفته دارند. پژوهش حاضر با مطالعه مجموعه تلویزیونی پایتخت 5 در پی واسازی ارزش‌ها و الگوهای رفتاری بازنمایی شده است. به‌طورکلی این مطالعه در صدد آن است که نشان دهد؛ چه ارزش­های فرهنگی و الگوهای رفتاری در این مجموعه تلویزیونی بازنمایی شده­اند و مکانیسم بازنمایی آن‌ها چگونه بوده است. این پژوهش برای رمزگشایی مضامین و دلالت‌های فرهنگی این مجموعه تلویزیونی از رویکرد کیفی و روش نشانه‌شناسی استفاده کرده است. یافته‌ها نشان داد این سریال دلالت­ها و ارزش­های فرهنگی خاصی را در قالب ایدئولوژی سرمایه­داری مردسالار به میانجی مجموعه­ای از نمادها، کنش­ها، موقعیت­ها، دیالوگ­ها و الگوهای رفتاری برساخته است. این ایدئولوژی با بازنمایی تیپ‌های اجتماعی متعدد و برساخت دوگانه‌هایی از قبیل زن/مرد، کارگر/کارفرما، قانون‌مداری/قانون‌گریزی، درایت/بی‌کفایتی، مرد سرکش/زن رام سعی کرده است خود را موجه و منزه از هر خطایی نشان دهد و روابط و مناسباتش را طبیعی سازد.