تاثیر متقابل رفتار بانک مرکزی، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی (رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری( SVAR)

Abstract

این پژوهش شاخصی برای ارزیابی رفتار بانک مرکزی معرفی می‌کند که نسبت نرخ بهره به تورم را به‌عنوان معیاری کلیدی در نظر می‌گیرد. حفظ این نسبت در سطح یک یا بالاتر، نشان‌دهنده نرخ بهره واقعی مثبت است و بیانگر اتخاذ سیاست‌های پولی هوشمندانه و هدفمند توسط بانک مرکزی است. هدف این تحقیق شناسایی رفتار متقابل رشد نقدینگی، رشد اقتصادی و رفتار بانک مرکزی بر یکدیگر است این تحقیق با استفاده از داده‌های سری زمانی «نسبت نرخ بهره به تورم»، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی در طی سال‌های 1370 تا 1402 به‌عنوان نمونه آماری از جامعه اقتصاد ایران و روش تحقیق کمی خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) اثرات متقابل این سه را بر یکدیگر آشکار کرد. پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا انحراف نرخ بهره اسمی از تورم بر کاهش یا رشد نقدینگی مؤثر است؟ نتایج توابع واکنش ضربه‌ای نشان می‌دهد که شوک‌های نقدینگی تأثیر قابل توجهی بر «نسبت نرخ بهره به تورم» ندارند، به این معنی که رفتار بانک مرکزی به‌صورت مستقیم از نوسانات رشد نقدینگی تبعیت نمی‌کند. بااین‌حال، شوک‌های رشد اقتصادی می‌توانند رفتار بانک مرکزی را تغییر دهند. از سوی دیگر، تأثیر شوک «نسبت نرخ بهره به تورم» بر خودش به‌طور فوری اما موقتی عمل می‌کند، به این معنی که این واکنش‌ها به‌سرعت فروکش می‌کنند و اثرات آن به‌سرعت محو می‌شود. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که شوک به «نسبت نرخ بهره به تورم» با یک تأخیر سه ساله منجر به کاهش رشد نقدینگی می‌شود. این نتیجه حاکی از آن است که رفتار بانک مرکزی، هرچند با تأخیر، بر رشد نقدینگی تأثیرگذار است. مهم‌ترین پیشنهاد سیاستی اقدام صحیح بانک مرکزی در جهت حفظ تعادل در «نسبت نرخ بهره به تورم» باعث کنترل نقدینگی و تورم و رشد اقتصادی می‌شود.