بازخوانی انتقادی مستندات روایی مفسران در معناشناسی «اهْجُرُوهُنَّ فِی الْمَضاجِعِ» (نساء ٣۴)

Abstract

مقاله حاضر به بررسی انتقادی مستندات روایی مفسران پیرامون «اهجروهن فی المضاجع» در آیه ٣۴ سوره نسا می‌پردازد. با این هدف که مفهوم و شیوه اجرای «هجر» بر زن ناشزه را واکاوی نماید. نخست، روایات تفسیری را در چهار دسته قرار می دهد، با روش تحلیل سند-متن ارزیابی می کند و از میان آن ها دسته نخست یعنی کناره گیری از رابطه جنسی را برمی گزیند. سپس، نظام معنایی «هجر» و «مضجع» را بر اساس کاربردهای قرآنی- لغوی آن ها شکل می دهد. در نهایت، از کنار هم نهادن دسته نخست روایات با این نظام معنایی نتیجه می گیرد که عبارت مورد بحث، زن ناشزه را از خشونت رفتاری شوهرش در امان نگه می دارد. در عین حال، بستری کرامت آمیز و محترمانه برای بازگرداندن وی به زندگی مشترک فراهم می سازد.