روضة الشهداء ملاحسین ‌کاشفی از آثاری است که در چگونگی نقل واقعه کربلا تأثیر فراوان گذاشته است. از سویی نیز به سبب اشتمال بر اخبار ضعیف، همواره در معرض نقد کلی محققان قرار گرفته است. مسئله پژوهش پیش‌ رو بررسی ...

در تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، به طور عام، و مکتب خراسان، به طور خاص، امامان شیعه جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند و مفسران اعتقادی و عرفانی اسلام و سرسلسله صوفیان و عرفا تلقی می‌شوند. قاضی نورالله شوشتری، از عالمان بزرگ شیعی، در ...

محمد عابد الجابری (1936-2010) از اندیشمندان معاصر عرب است که سهمی ویژه در تحول فهم و برداشت از تاریخ اسلام دارد. شیعه‌شناسی جابری حاصل پژوهش‌هایش درباره تشیع است که در آثار او پراکنده است. این نوشتار در صدد پاسخ به این ...

پیروان احمد الحسن خواب را نزدیک‌ترین راه برای شناخت امام می‌دانند. این مقاله با استفاده از روش کتاب‌خانه‌ای واقع‌نمایی و حجیّت رؤیا، در اصول و فروع دین را به‌تفکیک می‌کاود و پس از توصیف و تحلیل به این نتیجه می‌رسد که رؤیای ...

از جمله نوآوری‌های طباطبایی در نظریه فطرت، توسعه کارکردهای آن در سه حوزه کلام اسلامی، جامعه‌شناسی و معرفت‌شناسی است. پس از طباطبایی، شاگردانش راجع به این نظریه، در دو طیف اثباتی و انتقادی، نظریه‌پردازی کردند؛ برخی با پذیرش ...

هشام بن سالم از متکلمان برجسته شیعه در قرن دوم بود که یکی از دو جریان فکری آن زمان را در کنار هشام بن حکم ایجاد کرد. وی در مدرسه کلامی کوفه رشد کرد و میراث ارزنده‌ای در کلام شیعه به یادگار گذاشت. در این میان، دیدگاه‌های ...

عاشورا به عنوان عنصر هویت‌ساز شیعه در طول تاریخ در کانون توجه نویسندگان بوده است؛ در عصر قاجار، با توجه به گرایش‌های مذهبی حاکم بر این دوره بیش از گذشته به آن اهتمام شد. این پژوهش با این پیش‌فرض که متون نوشته‌شده در هر ...

برقعی (1287-1372) یکی از روحانیان و از جمله قرآنیون است که عقاید شیعی را نقد می‌کند. او بر اساس برخی از روایت‌های ضعیف، کلینی و برخی از محدثان و در نهایت شیعیان را به «اعتقاد به تحریف‌ قرآن» متهم می‌کند. این مقاله دیدگاه‌های ...

تعداد 58 نامه از امام صادق (ع) در منابع شناسایی شده که از جمله آنها نامه بلند آن حضرت به نجاشی، کارگزار منصور عباسی (متوفای 158 ه.ق.) بر اهواز، است. این نامه، که در رده متن‌های سیاست‌نامه دسته‌بندی می‌شود، درباره چگونگی ...

باطنی‌گری یکی از معرف‌های شاخص اسماعیلیه در بین فرق و مذاهب اسلامی است. با توجه به اینکه مذهب اسماعیلی، باورها و اعتقاداتش در دوره تاریخی مشخصی شکل گرفت و طی ادوار بعدی تکامل پیدا کرد، با بررسی دوره شکل‌گیری و تکامل اولیه ...

هرچند همه مذاهب اسلامی راجع به اصل توسل اتفاق نظر دارند، ولی درباره حدود آن بحث‌های فراوانی وجود دارد. توسل اولیای الاهی پس از مرگ ایشان در حیات برزخی از جمله مسائل اختلافی است. رویکرد غالب پژوهش‌های صورت‌گرفته در این زمینه ...