کاربرد فقه در تحقق منظر شهری امن

Abstract

از آن‌جا که منظر شهری، امکان قرائت محیط را به بیننده می‌دهد، جایگاه مهمی در شهرسازی دارد. منظر شهری باید ویژگی‌های مختلفی داشته باشد که امنیت یکی از آن‌هاست. امنیت از جمله اصولی به شمار می‌آید که در اسلام به آن توجه فراوانی شده است. اسلام برای تمامی جنبه‌های زندگی بشر برنامه دارد و آشکارا پیدایش امنیت، فراوانی و رفاه را در رعایت قوانین و مقررات حاکم بر روابط اجتماعی با تکیه بر عقل و شرع قرار داده است. قواعد فقه یکی از منابع مورد استفاده در اسلام برای استخراج احکام و روش عمل، به شمار می‌آید. در این مقاله، تلاش شده ضمن معرفی اصول شهر امن و عوامل مؤثر در دست‌یابی به امنیت در اسلام، معضلاتی چون به خطر افتادن جان و مال مسلمانان، آسیب‌های مادی و معنوی مرتبط با فعالیت و رفتار دیگران، اتلاف مال و ... معرفی گردند که این آسیب‌ها، تهدید و نقضی بر نمایش و تجسم امنیت در شهر و منظر آن است. به موضوعات یادشده آشکارا در قواعد فقهی اشاره شده و توجه و دخالت آن‌ها در قوانین شهری، می‌تواند نقش بسزایی در ظهور و دست‌یابی به امنیت در منظر شهری داشته باشد. نتایج حاصل از پژوهش، نشان می‌دهد با تکیه بر قواعد و منابع فقهی و حضور مجتهدان و صاحب‌نظران در جلسات تدوین اصول کلی مدیریتی و اجرایی شهر، می‌توان زمینه‌های لازم برای ظهور و تجسم مفاهیم و آموزه‌های دینی مرتبط با شهر و زندگی اجتماعی شهروندان را در منظر شهری فراهم نمود. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و جمع‌آوری داده‌ها، به صورت اسنادی و کتابخانه‌ای انجام شده است.