تحلیل انتقادی و علاج تعارض روایات تاریخ ولادت امیرالمؤمنین علی(ع)

Abstract

میان مورخان در تاریخ ولادت و شهادت معصومان(علیهم السلام) همواره ناسازگاری‌های فراوانی وجود داشته و گزارش­های چندگانه‌ای از آن در منابع تاریخی دیده می­شود؛ این در حالی است که شناخت دقیق تاریخ ولادت و شهادت آنان در فهم رخدادهای تاریخی، به­ویژه گفتار و کردار آنان و آگاهی از شرایط زمانه ایشان بسیار حائز اهمیت است. جستار حاضر ضمن توجه به نوشته­های پیشینیان و با استفاده از منابع متعدد و متقدم، به جمع­آوری و واکاوی گزارش­های ده­گانه درباره روز ولادت امیرالمؤمنین علی(ع) پرداخته و به این نتایج دست یافته است که گزارش و روایت صحیح ولادت حضرت علی؟ع؟ در روز یکشنبه مصادف با هفتم ماه شعبان سال سی‌ام عام‌الفیل رخ داده است. همچنین با توجه به مسئله «نسیء» و کبیسه‌کردن سال­ها در زمان جاهلیت، روایت یاد‌شده با روایات حاکی از میلاد آن حضرت در روز پنجم ذوالحجه قابل جمع است؛ نیز گزارش زادروز آن حضرت در روز سیزدهم رجب، خبری مرسل و ضعیف بوده و با نظریه صحیح مورخان درباره سال شهادت آن حضرت از یک سو و با سخن درست درباره مدت عمر ایشان از سوی دیگر در تناقض است و معروف‌بودن این تاریخ، ناشی از رسمی‌شدن آن در زمان صفویه بوده و مانند سایر گزارش­های یاد‌شده فاقد ارزش و اعتبار است.