تصویرپردازی از هوش حکمرانی (هم‌آفرینی هوش انسان و ماشین در آزمایشگاه حکمرانی)

Abstract

هدف: پژوهش حاضر با هدف تصویرپردازی از هوش حکمرانی و حاصل هم‌آفرینی هوش انسان و ماشین در آزمایشگاه‌ حکمرانی انجام شده است. در این پژوهش، ابتدا هوش حکمرانی معرفی شده و سپس جایگاه آن در آزمایشگاه حکمرانی تبیین شده است. نه تنها مفهوم حکمرانی، اخیراً در ادبیات علمی مورد توجه کنش‌گران علمی و تجربی قرار گرفته است بلکه در شناسایی نظام مسائل حکمرانی و حل شاهدمحور و علمی این مسائل نیز، آزمایشگاه حکمرانی معرفی شده است. در این میان به دلیل پیچیدگی بالای حکمرانی، هوش حکمرانی از یکسو به درک و از سوی دیگر به حل مسائل در آزمایشگاه حکمرانی کمک خواهد نمود که این مهم با رویکرد حکمرانی تجربی و مبتنی بر شواهد و روش‌شناسی علمی در مواجه با مسائل حکمرانی و شیوه حل آن‌ها رخ خواهد داد.طراحی/ روش‌شناسی/ رویکرد: برای این پژوهش از روش کیفی فراترکیب سندولوسکی و باروسو (2007) استفاده شد و در طی آن از میان اسناد علمی گوناگون در پایگاه‌های علمی معتبر داخلی و خارجی، 250سند مرتبط بررسی اولیه گردیده تا در نهایت، 60 سند به منزله نمونه، کدگذاری شدند. با توجه به جدید و نوظهور بودن مفهوم حکمرانی، آزمایشگاه حکمرانی و هوش حکمرانی، با تحلیل متون علمی که به جنبه‌های مختلف این پدیده‌ها و مابین خطوط پژوهش‌ها به آن‌ها اشاره شده است، مدل هوش حکمرانی طراحی شده است تا بتوان تصویر روشن‌تری از مفهوم و واقعیت میدانی هوش حکمرانی را برای محققان و عملگرایان ارائه نمود.یافته­های پژوهش: نتایج نشان داد که هوش حکمرانی از 10 وجه و بعد برخوردار است که نشان‌دهنده پیچیدگی آن است؛ این وجوه شامل هوش عقلایی و حل‌مسأله، هوش خط‌مشی‌گذاری و تنظیم‌گری؛ هوش آینده‌نگری و راهبردی، هوش کل‌نگر و سیستمی، هوش مدیریت و رهبری، هوش سیاسی و شبکه‌ای، هوش معنوی و اخلاقی، هوش فرهنگی و اجتماعی، هوش مالی و اقتصادی، هوش عاطفی و هیجانی. این ابعاد در کنار یکدیگر، ظرفیت هوشی مناسبی برای حکمرانی پدید می‌آورند. گردهم آیی چنین ابعاد و مؤلفه‌هایی از هوش حکمرانی نشان‌دهنده تعدد عوامل و عناصر حکمرانی و در نتیجه نیاز به هوش‌های چندگانه در حکمرانی است. بدیهی است به هر میزان که پیچیدگی یک پدیده افزایش می‌یابد، هوش مورد نیاز درک و حل مسائل آن نیز پیچیده‌تر خواهد شد. هوش انسانی و ماشینی در کنار هم می‌تواند بر این پیچیدگی‌ها فائل آمده و راه‌حل‌های مناسب‌تری برای مسائل حکمرانی، فراهم نمایند که توانسته است پیچیدگی حکمرانی را فهم نموده و تحلیل‌های عمیق‌تری از آن ارائه نماید. در نهایت، آزمایشگاه‌های حکمرانی، رویکردی برای هم‌آفرینی هوش‌های انسانی و ماشینی، در ابعاد 10 گانه برای شناسایی، درک و حل مسائل حکمرانی فراهم آورده و انتظار می‌رود با توسعه مداوم هوش حکمرانی، بتوان پاسخ‌های علمی و متقنی برای نظام مسائل حکمرانی کشور ارائه نمود و به‌تدریج شاهد بلوغ هوش حکمرانی و در نتیجه پاسخ‌های دقیق‌تری برای مسائل حکمرانی بود.محدودیت­ها و پیامدها: مهم‌ترین محدودیت پژوهش حاضر، نبود تعاریف و مفاهیم مشخص و صریح از موضوع پژوهش بوده که این خود به ضرورت انجام پژوهش قوت بخشیده است. انتظار می‌رود چنین پژوهش‌هایی پیامدهای علمی و تجربی در اندیشه متخصصان و دانشمندان و هم‌چنین اقدامات کنشگران حکمرانی داشته باشد که حکمرانی را پیچیده و نیازمند تحلیل و واکاوی عمیق و وسیعی بدانند و همواره به دنبال توسعه ظرفیت‌های فکری و عملی در درک و حل مسائل حکمرانی باشند.پیامدهای عملی: مقاله حاضر بر ایجاد آزمایشگاه حکمرانی در درک و حل مسائل، تأکید نموده و هوش حکمرانی (هوش انسان و ماشین) را لازمه و یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های درک و حل مسائل حکمرانی به ویژه در آزمایشگاه حکمرانی، معرفی می‌کند.ابتکار یا ارزش مقاله: معرفی آزمایشگاه حکمرانی، هوش حکمرانی و دیدگاه حکمرانی تجربی که بر شاهدمحوری و روش‌شناسی علمی حل مسائل حکمرانی تأکید دارد، ابتکار و نوآوری مقاله حاضر است.نوع مقاله: مقاله پژوهشی