خوانش امر سیاسی در سروده‌های فروغ فرخزاد از منظر رئالیسم انتقادی

Abstract

با کاربست روی‌کرد رئالیسم انتقادی و گردآوری داده با تکنیک تحلیل محتوای کیفی، نوشتار کنونی به بررسی امر سیاسی و مؤلفه‌های آن در سروده‌های فروغ فرخزاد (اشعار اسیر، دیوار، عصیان، تولدی دیگر، ایمان بیاوریم به فصل سرد) می‌پردازد و نشان می‌دهد که چندوچون بستر سیاسی و اجتماعی بر آفرینش و چگونگی ساختاردهی اثر ادبی نقش پررنگی دارد. از دریچه‌ی رئالیسم انتقادی می‌توان گفت فروغ پرورده‌ی زمانه‌ی خویش است و سروده‌های وی پیوندی ناگسستنی با بافت اجتماعی و سیاسی دارند. از این دریچه نگاه برانداز ـ درانداز فروغ به امر سیاسی آشکار می‌گردد؛ یعنی وی همچون کنش‌گری شورنده در برابر کارکرد ساختِ سیاسی و اجتماعی می‌شورد و می‌کوشد ـ با درهم‌شکستن بنیادهای آن ـ به سوی رهایی و آزادی بگریزد. چنین گریختنی سویه‌ی دراندازانه‌ی سروده‌های فروغ را نمایان می‌سازد. با آگاهی‌گستری، او در نگاشته‌های خویش درانداختن بنیادهای زیستی دگرگونه را دنبال می‌کند، زیستی تهی از استبداد، مردسالاری، نابرابری، و ... ..