واکاوی راهکارهای مقابله با پدیده نفاق در بیداری اسلامی با تاکید بر آموزه های قرآن مجید

Abstract

هدف: یکی از ویژگی‌های بارز منافقین، مواضع فریبکارانه و متناقض آنان است که در بسیاری از آیات قرآن به آن اشاره شده است. نفاق در اصطلاح قرآن کریم عبارت است از مخالفت ظاهر با باطن آدمی که با نیت فساد و معصیت شکل می‌گیرد؛ زیرا منافق با زبان چیزی را می‌گوید، ولی نیت واقعی خود را مخفی می‌دارد تا به دیگران زیان و آسیب برساند. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ به این پرسش بود که راهکارهای مقابله با پدیدۀ نفاق در بیداری اسلامی با تأکید بر آموزه‌های قرآن کریم چیست. روش: محقق با استفاده از روش تحلیل مضمون و با نرم‌افزار مکس‌کیو.دی.ای، داده‌های حاصل از آموزه‌های قرآن کریم را مفهوم‌سازی کرده است. یافته‌ها: بر اساس این مفاهیم، مضامین اولیه(اختصاصی بودن، منحصرسازی، خبرپراکنی، خبر نادرست، هوشیاری، دانایی، پیش‌بینی، بزرگان، بلندپایگان، خرابکاری و انحطاط) و مضامین سازمان‌دهنده(ویژه‌سازی، محدودیت، سخن‌پراکنی، خبر تحریف‌شده، روشن‌بینی، دوراندیشی، عاقبت‌بینی، اغنیا، نجیب‌زادگان، فتنه‌انگیزی و تبهکاری) مضامین فراگیر به دست آمد. نتیجه‌گیری: با ترکیب و ادغام مضامین فراگیر نزدیک به هم، پنج بُعد مبارزه با انحصارگرایی، بصیرت‌افزایی، مقابله با شایعه‌سازی، جلوگیری از اشرافیت و پیشگیری از ترویج فساد و توطئه استخراج شد.