نوسازی و تحول ارزش‌های خانوادگی سنتی در شهر تبریز

Abstract

طی دهه‌های اخیر نهاد خانواده تحت تاثیر عوامل داخلی و بیرونی تغییر و تحولات متعددی را تجربه نموده است. از مهمترین عومل بیرونی، نوسازی یا مدرنیزاسیون است که در کشور ما منجر به دگرگونی‌های زیادی در ارزش‌های خانوادگی سنتی شده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش نوسازی در تحولات ارزش‌های خانوادگی سنتی در بین نسل‌های مختلف است. جامعه آماری پژوهش زنان و مردان متاهل بالای 18 سال شهر تبریز است که 600 نفر از آنها با بهره‌گیری از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. پاسخگویان بر اساس حوادث و تجربه‌های تاریخی مشترکی که تجربه کرده‌اند به چهار نسل تقسیم شده‌اند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که مولفه‌های نوسازی (تحصیلات، فردگرایی، عقلانیت ابزاری، بازاندیشی، مساوات‌طلبی جنسیتی، عرفی‌شدن، مصرف‌گرایی) تاثیر معناداری بر تحول ارزش‌های خانوادگی از سنتی به مدرن در نسل‌های چهارگانه داشته است. البته تاثیر مولفه‌های نوسازی بر ارزش‌های خانوادگی سنتی در نسل‌های مختلف یکسان نیست و این تاثیر از نسل اول به نسل چهارم روند افزایشی داشته است. به‌طوری که مولفه‌های نوسازی در نسل اول 28 صدم، در نسل دوم 31 صدم، در نسل سوم 34 صدم، و در نسل چهارم 44 صدم از تغییرات ارزش‌های خانوادگی سنتی مشارکت‌کنندگان را توانسته‌اند تبیین کنند.