تحلیل جامعه‌شناختی تفاوت‌های جنسیتی نگرش‌های زیست‌محیطی در ایران (بر طبق داده‌های موج پنجم پیمایش ارزش‌های جهانی)

Abstract

مقاله حاضر به تحلیل تأثیر جنسیت بر نگرش‌های زیست‌محیطی پرداخته است. اینکه آیا نگرش‌های زیست‌محیطی در بین مردان و زنان تفاوت دارد یا خیر سؤال اصلی تحقیق را تشکیل می‌دهد. پشتوانه نظری تحقیق دیدگاه اکوفمینیسم است که استدلال‌هایی را مبنی بر تفاوت‌های بنیادی محیط‌زیست‌گرایی مردان و زنان مطرح می‌‌کند و مسائل و رفتارهای غیرمسئولانه زیست‌محیطی را بازتاب تسلط مردان و بی‌توجهی آنان به حفظ طبیعت می‌داند. به اعتقاد اکوفمینیسم‌ها زنان رابطه و پیوند قوی، خاص و ضروری با طبیعت دارند و نسبت به مردان به مشکلات محیط‌زیست پاسخگوتر و حساس‌تر هستند. روش این پژوهش تحلیل ثانویه است که بر روی موج پنجم «پیمایش ارزش‌های جهانی» انجام شده است. با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی به شاخص‌سازی گویه‌های مرتبط با محیط‌زیست در پیمایش فوق پرداختیم که در نتیجه سه شاخص «اهمیت زیست‌محیطی»، «حساسیت زیست‌محیطی محلی» و «حساسیت زیست‌محیطی جهانی» استخراج شد. یافته‌ها نشان می‌دهد از نظر حساسیتی که افراد نسبت به محیط‌زیست جامعه خود و نیز جهانی که در آن زندگی می‌کنند قائل‌اند، تفاوت معناداری بین نگرش زنان و مردان دیده نمی‌شود. اما در مورد اهمیت نسبت به مسائل زیست‌محیطی و نگرشِ معطوف به عمل و رفتار، تفاوت معناداری بین زنان و مردان مشاهده شده است.