مقایسه اثربخشی رویکرد درمانی ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور و گوش کردن عمیق کامل بر سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی

Abstract

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی رویکرد درمانی ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور و گوش کردن عمیق کامل بر سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی انجام شد. روش پژوهش، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی دوره متوسطه اول در سال تحصیلی 1401-1402 بود. بدین منظور به شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای، از بین 8 آموزشگاه اصفهان تعداد 1400 دانش‌آموز با اجرای پرسشنامه اضطراب بک و همکاران (1988) مورد غربالگری قرار گرفتند که از این میان تعداد 60 نفر دارای اختلال اضطرابی انتخاب و به‌صورت شیوه تصادفی در دو گروه‌ آزمایشی و یک گروه کنترل جایگزین شدند. افراد گروه‌های آزمایشی در جلسات ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور (8 جلسه) و گوش کردن عمیق کامل (8 جلسه) شرکت کردند؛ اما برای گروه کنترل، مداخله‌‌‌‌ای صورت نگرفت. ابزار اندازه‌گیری شامل پرسشنامه‌ سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش (2008) بود. در تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز، آزمون تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تصحیح بنفرونی در نرم‌افزار SPSS-24 استفاده شد. نتایج نشان داد، هر دو روش درمانی، بر سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی اثربخش بوده‌ است. هم‌چنین درجهت مقایسه اثربخشی دو رویکرد درمانی، درمان ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور بر افزایش سرزندگی تحصیلی از درمان دیگر برای دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی تأثیر نیرومندتری داشته است و اثرات مداخله در طول زمان ثابت باقی مانده‌ است. طبق نتایج پژوهش حاضر، می‌توان استفاده از این دو رویکرد درمانی را در جهت افزایش سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال اضطرابی به مدیران، معلمان و مشاوران پیشنهاد داد.