مبانی فقهی نهاد میانجی‌گری در اسلام

Abstract

زمینه و هدف: میانجی گری و حل اختلافات افراد، یکی از مهمترین راه ­های عدالت ترمیمی، قضازدایی و کاهش پرونده‌های قضایی است. بر همین اساس هدف مقاله حاضر، بررسی مبانی فقهی نهاد میانجی­ گری در اسلام است.مواد و روش‌ها: مقاله حاضر، توصیفی تحلیلی است. مواد و داده‌ها نیز کیفی است و از فیش‌برداری در گردآوری مطالب و داده‌ها استفاده‌ شده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد، آیات و روایات، عقل و اجماع مهمترین مبانی فقهی نهاد میانجی‌گری در اسلام است. در قصاص و تعزیرات و هم چنین در جرائم حدی ناظر به ­حق ­الناس مانند حد قذف و سرقت قبل از شکایت نزد حاکم نیز می‌توان نزد شاکی میانجی‌گری کرد؛ ولی در نظام حقوق ایران میانجی‌گری، صرفاً معطوف به­ جرائم تعزیری کم اهمیت شده است.نتیجه: نتیجه اینکه در نظام حقوق ایران، میانجی‌گری، صرفاً معطوف به ­جرائم تعزیری کم اهمیت شده است. موضع مقنن در ماده 82 قانون آیین دادرسی­کیفری و اختصاص میانجیگری به ­جرائم تعزیری درجه 6 تا 8 مبنای شرعی نداشته و فاقد توجیه لازم است.