سنجش خداناباوری عاطفی ناشی از مسئله اختفای الهی

Abstract

یکی از دغدغه‌های الهیاتی مؤمنان در همة ادیان توجه خداوند به نیایش‌های آن‌هاست. در متون مقدس، خداوند حاضر و تأثیرگذار در نظام هستی و دوست‌دار مخلوقاتش معرفی شده است. اما قابل رؤیت بصری برای انسان‌ها نیست. این امر باعث شده برای برخی از باورمندان به وجود خداوند و نیز بسیاری از ناباوران به وجود خداوند این تلقی ایجاد شود که خداوند یا اساساً وجود ندارد یا به هر دلیل از انسان‌ها مخفی است. اختفای الهی چونان چالشی جدّی پیامدهای معرفت‌شناختی و روان‌شناختی متعددی به همراه داشته است. در جستار حاضر تلاش می‌شود به پیامدهای روان‌شناختی این موضوع توجه شود و برای تردیدهای روانی و عاطفی ناشی از باور به اختفای الهی برون‌رفت‌هایی بر اساس مباحث مطرح در روان‌شناسی و روان‌شناسی دین ارائه شود. احساس دور بودن خداوند از انسان، احساس محبوبِ خداوند نبودن، احساس اینکه ممکن است خداوند به وعده‌هایی که در کتب مقدس به انسان‌ها داده عمل نکند، و احساس اینکه خداوند اساساً نجوای انسان‌ها را نمی‌شنود و نمی‌خواهد خیرخواه انسان باشد از جمله تردیدهای عاطفی ناشی از باور به وجود خداوند می‌تواند باشد. اما این تردیدها غالباً ناشی از باورهای نادرستی است که انسان دربارة خداوند و نحوة ارتباط او با انسان در ذهن خود ترسیم می‌کند. با داشتن تحلیلی درست از این سوءباورها و جایگزین کردن آن‌ها با باورهای درست دربارة خداوند، می‌توان بر تردیدهای عاطفی ناشی از اختفای الهی فائق آمد.