تحلیل هم‌نشینی و جانشینی نشانه‌های نوشتاری و تصویری در لوگوهای فارسی برنامة کودک

Abstract

لوگوی فیلم یک نشانه است که علاوه بر انتقال مفاهیم نوشتاری از جنبه‌های بصری و زیبایی‌شناختی نیز برخوردار است. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که رابطة نشانه‌های تصویری و نوشتاری در لوگوتایپ (نشانه‌نوشته)‌های تلفیقی برنامة کودک چگونه است و این روابط در فرایند انتقال معنا چه نقشی دارند. هدف تحقیق، تحلیل روابط هم‌نشینی و جانشینی نشانه‌های تصویری و نوشتاری در این لوگوتایپ‌ها و توصیف کارکرد ارجاعی آن‌ها با محتوای فیلم است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب ترکیبی از روش کتابخانه‌ای از طریق فیش‌برداری و تصویرخوانی و مشاهده‌های میدانی از طریق ارائة پرسش‌نامة باز و مصاحبه با کودکان است. تجزیه‌تحلیل یافته‌ها کیفی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد رابطة هم‌نشینی و جانشینی نشانه‎های نوشتاری و تصویری در لوگوتایپ‌‌های برنامة کودک به‌شکل ویژه‌ای قابل شناسایی است. هم‌نشینی این نشانه‌ها وجه آشنایی‌زدایی و منحصربه‌فرد بودن آن را تقویت می‌کند و نتیجة آن ایجاد جذابیت بصری و تمایز نسبت به سایر لوگوتایپ‌هاست. در مواردی این روابط، خوانایی لوگو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. رابطة جانشینی زمانی رخ می‌دهد که نشانه‌هایی از فیلم یا محتوای آن، جایگزین حروف لوگو می‌شود و خوانش هم‌زمان نوشتار و درک تصویری آن با توجه به محتوای فیلم برای مخاطب کودک صورت می‌گیرد.کلیدواژه: رابطة هم‌نشینی، رابطة جانشینی، نشانه‌های تصویری، نشانه‌های نوشتاری، لوگوتایپ (نشانه‌نوشته) فارسی، برنامة کودک.