واکاوی مؤلفه‌های فرهنگی رمان «ثریا در اغماء» در ترجمۀ عربی بر اساس نظریۀ لارنس ونوتی

Abstract

نظریۀ لارنس ونوتی یکی از نظریه‌های ارائه شده در زمینۀ ترجمه‌ای روان و برجسته است. او با مطرح کردن دوگانۀ بومی‌سازی و بیگانه‌سازی، نحوۀ حضور مترجم در متن را ارزیابی می‌کند. از نظر وی، راهبرد بومی‌سازی با هدف جلوگیری از ورود فرهنگ دیگری صورت می‌پذیرد و بیگانه‌سازی در جهت آشنایی مخاطب با ارزش‌ها و فرهنگ سایر ملل انجام می‌پذیرد. بررسی و تحلیل مؤلفه‌های فرهنگی در ترجمۀ عربی محمد علاءالدین منصور از رمان فارسی ثریاء در اغما اثر اسماعیل فصیح مبتنی بر نظریۀ نحوۀ حضور مترجم، مبنی بر راهبردهای آشنایی‌زدایی و غرابت‌زدایی ونوتی هدفی است که این پژوهش با به‌کارگیری روش توصیفی- تحلیلی آن را مورد توجه قرار داده است. نگارندگان در این مقاله ابتدا عناصر فرهنگی را استخراج کرده و سپس آن را با ترجمۀ عربی رمان حاضر مطابقت داده‌اند تا گرایش مخاطب بر دو راهبرد پیشنهادی ونوتی را مشخص سازند. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که مترجم ارزش‌های فرهنگی متن مبدأ را حفظ کرده و با توجه به غلبۀ روش آشنایی‌زدایی بر روش غرابت‌زدایی در این ترجمه، متنی روان و همه فهم ارائه نشده است؛ زیرا اصطلاحات و تعابیر بدون دریافت بار فرهنگی موجود به صورت لفظ به لفظ یا با معادل نزدیک به متن مبدأ انتقال داده شده که در نهایت ناشی از عدم شناخت صحیح فرهنگ و متن مبدأ توسط مترجم است.