یکی از بحث­های مهم در رابطه با رؤیت هلال، بحث اتحاد و اختلاف افق است. در این مقاله به این نکته پرداخته می‌شود که آیا می‌توان ضابطه‌ای برای تسرّی حکم رؤیت هلال از یک منطقه به منطقۀ دیگر ارائه داد؟ ضمن این تحقیق مشخص می‌شود ...

در مقاله پیش‌رو به بررسی حکم فقهی یکی از اقسام متصوره اجاره رحم پرداخته شده است: اجاره بین زن اجنبیه و مرد اجنبی به این شکل که مرد منی خود را با تخمک آن زن داخل رحم همان زن تلقیح کند و زن، جنین حاصل‌شده را داخل رحم خود نگه ...

حجةالاسلام از ارکان اسلام است که بر هر مسلمان در طول عمر تنها یک بار واجب می‌گردد. تمتع، قران و افراد انواع حج‌اند. از این میان، مشهور فقها خصوص حج تمتع را بر کسی که از مکه دور است و نائی نامیده می‌شود واجب می‌دانند و برای ...

با توجه به آثار کلیدی عقد نکاح، بحث از «نیاز یا عدم نیاز به الفاظ خاص» از چالش‌های مهم مسائل خانواده است. در فقه رایج شیعه، تحقق عقد نکاح در گرو الفاظ خاص دانسته شده و اغلب، عبارات «أنکحت»، «زوّجت» و «متّعت» را الفاظ خاص ...

از مباحث مهم در بحث صدقه، جایگاه قبض در صحت یا لزوم آن است که ثمرات مهمی را به دنبال دارد. محور این تحقیق، موضوعیت داشتن یا نداشتن قبض در صحت صدقه است. اگرچه عبارات فقیهان نسبت به جایگاه قبض در صدقه اختلافاتی دارد؛ اما ...

طلاق، مهم‌ترین عامل انحلال نکاح دائم در فقه است که با توجه به جواز رجوع و عدم آن، به رجعی و بائن تقسیم می‌شود. در برخی مصادیق طلاق، به نوع آن تصریح شده است، اما برخی دیگر همچون طلاق اجباری و یا طلاق حاکم، مبهم و یا مورد ...

خروج از حد ترخص از شرایط وجوب قصر و افطار در نماز و روزۀ مسافر است. فقیهان در اعتبار حد ترخص برای وجوب قصر و افطار در وطن اتفاق دارند، اما در غیر وطن -مثل محل اقامت و محل تردد سی روزه- اختلاف دارند. سه دیدگاه در این زمینه ...

برای اثبات اینکه با اعراض مالک، مال از ملکیت او خارج می‌شود به چهار دلیل تمسک شده است که عبارتند از بنای عقلا، سیره متشرعه، روایت «النَّاسُ مُسَلَّطُونَ عَلَى أَمْوَالِهِمْ‌» و روایات خاصه. در این نوشتار استدلال به دلیل ...

إنّ حرمة الربا من ضروریات الشریعة الإسلامیة و آیات الکتاب و الروایات المتظافرة من السنة، قاضیة بها. لکن مع ذلک فی تحدیدها، أبحاث. منها شمول أدلة حرمة الربا، للربا الإنتاجی، و إن حاول بعض المعاصرین إثبات حلیة الربا الإنتاجی ...

احتمال تأثیر در مخاطب، از شروطی است که برخی از فقها آن را یکی از زمینه‌های وجوب امر به معروف و نهی از منکر می‌دانند. از مسائل محل ابتلا در این باب این است که وقتی مکلف در انکار خود بدون پیوستن دیگران احتمال تأثیر نمی‌دهد، ...

جرم می‌تواند به دو صورت فردی و جمعی تحقق یابد. مشارکت چند تن در جرم‌هایی همچون قتل مصادیق گوناگونی دارد، ازجمله آنکه یک نفر دستور قتل را صادر می‌کند و دیگری با پیروی از آن دستور، قتل را مرتکب می‌شود. در این فرض، افزون بر ...

بازی با زندگی مردم عجین شده است و امروزه در قالب‌های نو، ارائه و دنبال می‌شود. برخی از این بازی‌ها بدون هیچ سابقه‌ای با سبک و سیاق جدید و قوانین متنوع طراحی و ساخته و روانۀ بازار شده‌اند. بازی‌های رایانه‌ای با بازی‌های ...

اشتراط جزم در طرح دعوی از جمله مسائل پردامنۀ باب قضا است. شرطی مهم که بر ثبوت آن ادعای شهرت شده است؛ گرچه به شهادت میراث فقهی موجود، غالب فقهای سرآمد، به صورت کلی یا جزئی به انکارش پرداخته‌اند. فارغ از آرای ناهمگون فقهی، ...

بحث ازدواج در عده، از مباحث کتاب النکاح، ذیل بحث حرمت ابدی مطرح شده است. مشهور فقها در فرض علم یا دخول، به حرمت ابدی فتوا داده‌اند. چهار دسته از روایات در این مسأله مطرح است: 1. روایات دال بر نفی حرمت ابدی مطلقاً؛ 2. روایات ...

در دیدگاه مشهور فقیهان برای صدق عمد، یا باید قصد قتل باشد یا اگر قصد قتل نیست باید فعل جانی غالباً کشنده باشد. این دو ملاک -قصد قتل داشتن و غلبه وقوع قتل با فعل جانی- از مصادیق روشن عمد هستند؛ اما عرف برای صدق عمد هیچ یک ...

بنا بر نظر مشهور، مقدار آب کُر در روایات امامیه با دو روش حجمی و وزنی بیان شده است و با استفاده از مقیاس‌های ذکر شده در روایات، می‌توان مقدار آب کُر را به طور دقیق به دست آورد. هم‌چنین، رَطل یک مقیاس وزنی دانسته شده و برای ...

بحث تشخیص زمان نماز‌های روزانه، خصوصاً زمان فجر، از مباحث مهم در اسلام است. یکی از مسائلی که در قرون اخیر بین فقیهان مورد بحث قرار گرفته، زمان فجر در شب‌های مهتابی است که برخی قائل به تأخیر تا زمان رؤیت بالفعل فجر شده، ولی ...

علمای امامی یکی از شرایط صحت وقف را ابدی بودن آن دانسته­اند، بلکه برخی از آنان معتقدند در معنای وقف تأبید افتاده است و گزاره­هایی که خبر از وقف معصومان علیهم السلام نیز می­دهد بر ابدیت وقف دلالت دارد. به‌رغم این مطلب دیده ...

رشوه دارای انواع گوناگونی است که به صورت بخشش، هدیه‌ و یا در قالب معاملۀ محاباتی شکل ‌می‌گیرد. ‌قانون‌گذار و همۀ فقها بر این عقیده‌اند که در همۀ صورت‌های رشوه، رشوه‌گیر، مالی را که به عنوان رشوه دریافت کرده است، باید به ...

با شکل‌گیری علم نوین روان‌شناسی و قرار گرفتن مفهوم جنون در قلمرو این حوزه، فصل تازه‌ای از توصیف، تبیین و معرفی جنون شکل یافته و ابهاماتی را در تشخیص مصادیق جنون در حوزه علوم اسلامی، به‌ویژه در فقه اسلامی، ایجاد نموده است. ...