بررسی تنوع ژنتیکی گونه بلندمازو در جنگل‌های نکا و نور مازندران با استفاده از فعالیت آنزیمی پروکسیداز

Abstract

برای بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیتی گونه بلوط بلندمازو (Quercus castanefolia) بر اساس فعالیت کمّی و کیفی آنزیم پراکسیداز، از 50 پایه درخت بلندمازو در پنج رویشگاه در جنگل‌های نکا و نور مازندران از ارتفاع 170 تا 1100 متر از سطح دریا، نمونه‌های شاخه یک‌ساله برداشت شد. پس از عصاره‌گیری از نمونه‌ها، بررسی کمّی آنزیم پروکسیداز با استفاده از دستگاه اسپکتوفتومتر UV و بررسی کیفی آن با استفاده از روش پلی‌اکریل‌آمید ژل الکتروفورز (PAGE) انجام گردید. بر اساس نتایج بررسی کمّی آنزیم پروکسیداز، بیشترین میزان فعالیت آنزیم به رویشگاه‌های واقع در ارتفاع میان‌بند (لاویج نور و خرم‌چماز نکا) مربوط شد. در بررسی کیفی آنزیم پروکسیداز با توجه به الگوهای باندی، رویشگاه‌های مورد بررسی در سه گروه قرار گرفتند و رویشگاه لایی‌پاسند (واقع در ارتفاعات) از بقیه جدا گردید. آنالیز خوشه‌ای باندهای ایزوآنزیمی 50 پایه بلندمازو را در 10 خوشه قرار داد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین رویشگاه‌های میان‌بند و بالابند مشاهده شد. کمترین فاصله ژنتیکی بین رویشگاه‌های میان‌بند و پایین‌بند دیده شد. تغییرات ارتفاعی به خوبی در گروه‌بندی رویشگاه‌ها ایفای نقش کرده است به‌طوری‌که بیشترین فاصله ژنتیکی بین پایه‌های مرتفع‌ترین رویشگاه با پایه‌های کم ارتفاع‌ترین رویشگاه دیده شده است. بررسی تکثر آللی، تعداد آلل مؤثر و هتروزیگوسیتی و مقایسه مقادیر فوق با مطالعات خارجی نشان داد که تنوع آللی و هتروزیگوسیتی در جمعیت بلوط‌های هیرکانی بیشتر از بلوط‌های اروپاست، اما تنوع درون‌ جمعیتی بلوط هیرکانی بیشتر از تنوع برون‌جمعیتی آن است.