تبیین مدل نوین«تنوع مکان» جهت ارزیابی پهنة کاربری زمین مختلط

Abstract

بیان مسأله: اختلاط کاربری زمین، شکلی از توسعة شهری مبتنی بر تمرکز کاربری‌های مختلف، در یک منطقه مشخص است که رویکرد جدیدی در چیدمان و ارتباط مکانی کاربری‌ها محسوب می‌شود. به‌منظور ارزیابی الگوی توزیع اختلاط کاربری‌های شهری، از یکی از شاخص‌های مکانی با عنوان شاخص «تنوع» استفاده می‌شود. اگر قرار باشد یک اختلاط کاربری، از پیچیدگی کافی برای حفظ امنیت شهر، ارتباط عمومی و کاربری متعامل برخوردار باشد، نیاز به اجزای بسیار متنوع دارد. اگرچه شهرها را می‌توان به‌طور طبیعی خالقان اقتصادی تنوع برای کسب‌و‌کار نو دانست؛ امّا به این معنا نیست که شهرها به‌صورت خود‌به‌خودی، تنها با حضور خود، «تنوع» را می‌آفرینند. شهرها در صورتِ عدم موفقیت در خلقِ «تنوع»، تنها اندکی بهتر از سکونتگاه‌های کوچک‌اند. هدف: اگرچه مدل­های مختلفی برای ارزیابی تنوع وجود دارد؛ امّا استفاده از این مدل­ها به‌صورت مجزا، به دلیل پایین بودن شاخص‌های مورد ‌استفاده، نمی‌توانند به‌صورت دقیق‌ و با توجه به شرایط موجود در شهرها، مؤلفة «تنوع» را در پهنة کاربری زمین مختلط ارزیابی نمایند؛ بدین­منظور در این پژوهش «مدل تنوع مکان» ارائه­شده است. روش: به­منظور تحقق اهداف ذکر شدة این پژوهش، از ترکیبی از روش‌های علوم طبیعی، روش دلفی، روش آماری میانگین، نمودار نقاط پراکنده با معیار نقطه شکست، ضریب هماهنگی کندال و آنتروپی شانون استفاده­شده است. یافته‌ها: مدل نهایی در قالب 12 شاخص ارائه شد که در این میان شاخص«درجه اختلاط کاربری زمین» بیشترین میزان اهمیت با وزن شاخص (310/0) و کم‌اهمیت‌ترین شاخص «ترکیب جنسی» با وزن شاخص (014/0) می‌باشد. نتیجه ­گیری: در این پژوهش مدل نوین «تنوع مکان» جهت ارزیابی پهنه کاربری زمین تبیین و همچنین ضریب تأثیر و اولویت شاخص­های آن مشخص شد.