ارائة الگوی راهبردی مقابله با تروریسم رسانه‌ای با رویکرد به سرمایۀ اجتماعی

Abstract

«تروریسم رسانه‌‌ای» به پوشش رسانه‌‌ای فعالیت‌‌ها و اقدامات تروریستی در شبکه‌‌های اجتماعی اشاره دارد و گونه‌‌ای نوظهور از تروریسم است که با بهره‌‌گیری از ابزار رسانه‌ای و استفادة افراطی از فضای مجازی، به ایجاد هراس جمعی، وحشت و رعب اقدام می‌کند. یکی از موضوعات مهم در مهار و تشویق تروریسم، اندازه‌گیری سرمایة اجتماعی است که در تقویت همکاری و ایجاد هنجارها در جامعه نقش دارد. هدف این پژوهش، ارائة الگوی راهبردی مقابله با تروریسم رسانه‌ای با رویکرد سرمایۀ اجتماعی است. روش پژوهش، آمیختة اکتشافی متوالی است. ابتدا از روش کیفی به شیوة تحلیل مضمون در میان 14 نفر از خبرگان دارای سوابق علمی، پژوهشی، مدیریتی و شغلی با نمونه‌گیری هدفمند، گلوله‌برفی و ابزار مصاحبة ساختارنیافته استفاده شده است. در ادامه، از روش کمّی در میان 298 نفر از کارشناسان حوزۀ رسانه، سرمایۀ اجتماعی، تروریسم رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی سطح کشور برای آزمون فرضیه‌‌ها بهره گرفته شده. براساس نتایج بخش کیفی، مقولة «هویت‌یابی تاریخی و شرایط ساختاری» به عنوان زمینه‌ها و بسترها، «مزایا و کارکردهای رسانه‌ای» به عنوان شرط علّی، «چالش‌های سرمایۀ اجتماعی ظهور تروریسم رسانه‌ای» به عنوان یکی از عوامل چالش‌ساز و «مداخلات، شبکه‌سازی منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و بین‌المللی» در انتخاب راهبرد حکمرانی رسانه‌ای در مواجهه با تروریسم رسانه‌ای نقش اثرگذاری داشته‌اند. به منظور مقابله با تروریسم رسانه‌ای، لازم است عوامل علّی، زمینه‌ای، بین‌المللی و چالشی مرتبط با تروریسم رسانه‌ای موردتوجه و شناسایی قرار گیرند تا امکان مدیریت سطح خشونت با فراواقعی‌سازی در رسانه، ازدیاد زمینه‌های خشونت‌زایی با پوشش رسانه‌ای و جنگ روانی و شگردهای آن در بستر رسانه وجود داشته باشد.