تحلیل انتقادیِ دیدگاه ملاصدرا دربارۀ «خزائن» در پرتوِ معناشناسی ساختاری

Abstract

صدرالمتالهین در ارائه نظریۀ خود دربارۀ علم الهی به اشیاء، ره­آوردی نوآورانه دارد که ضمن آن از کاربرد قرآنیِ خزائن بهره برده است. مسألۀ اصلی تحقیق حاضر این است که ملاصدرا در ارائۀ دیدگاه­های فلسفی خود دربارۀ واژۀ قرآنی «خزائن»، تا چه اندازه به مؤلفه­های معناشناختی ساختاری-تحلیلی آن در قرآن کریم توجه داشته است. تحلیل مفهومی و سیستمی آرای صدرا درباره خزائن و سنجش آن با داده­های معناشناسی ساختاری-تحلیلیِ کاربرد این واژه در قرآن نشان می­دهد صدرا ضمن توجه به کاربرد قرآنی خزائن، هم از ویژگی­ها و هم از مؤلفه­های مفهومی خزائن، تبیینی فلسفی ارائه می­کند. میزان قابل توجهِ بهره­مندی ملاصدرا از قرآن در برشمردن اوصاف خزائن (مانند «حضور در صقع ربوبی»، «حافظ»، «بی­حدّی» ،«باق» و «أبقی»، «مرتبۀ علمیِ پیش از ایجاد»،«واحد کثیر») به این معناست که وی در مواجهه با این واژۀ قرآنی، بیشتر از ارائۀ تفسیر فلسفی، به فلسفیدنِ مبتنی بر تفسیر پرداخته است که می­توان آن را «فلسفۀ تفسیری» نامید.<br /> <em><br /></em><em></em>