لزوم گذار از ”تعهد به وسیله" به "تعهد به نتیجه" در تفسیر تعهدات دولت در اصل سوم قانون اساسی

Abstract

اصل سوم قانون اساسی، بیانگر تعهدات دولت در برابر ملت است. علی رغم دیدگاه غالب در تعهد به وسیله دانستن تعهدات دولت، معیارهایی نظیر برخی عبارات اصل سوم، نقش مؤثر متعهدله، برخی رویه های شورای نگهبان، لزوم توجه به گذر زمان، همگامی با مقتضیات نوین اجتماعی و مهمتر از همه لزوم تفسیر به نفع شهروندان، می تواند ما را به سمت تفسیر به نتیجه دانستن این تعهدات سوق دهد. تعهدات دولت در قبال حقوق مدنی و سیاسی و دسته کم در مورد حداقل های حقوق رفاهی از نوع تعهد به نتیجه است. قابلیت مطالبه قضایی و امکان استناد در آراء قضایی و تغییر در بار اثباتی آن از ثمرات اثبات به نتیجه بودن تعهدات دولت است. مقاله حاضر پس از تحلیل مفاهیم، به معیارهای تمییز دو نوع تعهد و اثبات به نتیجه بودن اکثر تعهدات دولت در اصل سوم می پردازد و در نهایت ثمرات حقوقی بحث را بیان کند.