بررسی تاریخی عکاسی جنگ ایران و عراق در بازه زمانی (۱۳۶۷-۱۳۵۹) با تأکید بر عکاسان حرفه‌ای، مستقل و نظامی

Abstract

بیان مسئله: اهداف و روش‌های تولید اثرِ عکاسان مستند، به ‌لحاظ تأثیراتی که از هر دورۀ تاریخی می‌پذیرند، در همان زمانِ ثبت اثر شکل می‌گیرد، اما آنچه آن‌ها نشان داده‌اند، اکنون نمادی از گذشتۀ تاریخی است. عکاسی به‌عنوان یک هنر-رسانۀ مؤثر و پویا گزینه‌های بسیاری را در مقابل هنرمندان و خبرنگاران قرار می‌دهد. در این پژوهش، به ‌بررسی تاریخی این تأثیرات بر جریان عکاسی جنگ ایران و عراق (پیش‌زمینه‌ها و روند شکل‌گیری) پرداخته می‌شود، تا به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که تأثیرات داخلی و بین‌المللی، گروه‌های تأثیرگذار، بر آثار عکاسی، عکاسان حرفه‌ای، مستقل و نظامی چه بوده است؟ و عوامل سیاسی و اجتماعی آن دوره چه تأثیراتی بر عکاسی به ‌لحاظ فرم و محتوا داشته است؟هدف: پرداختن به تاریخ عکاسی جنگ ایران در قالب شکل‌گیری و تأثیرات آن، در بازۀ زمانی جنگ ایران و عراق ۱۳۶۷-۱۳۵۹ ه.ش که در ادبیات سیاسی کشور، دفاع مقدس یا جنگ تحمیلی نامیده می‌شود، هدف اصلی این پژوهش است.روش پژوهش: یافته‌های پژوهش حاضر، به شیوه توصیفی-تحلیلی و تاریخی بیان شده و گردآوری اطلاعات بصورت کتابخانه‌ای و مصاحبه (نگارنده با عکاسان این دوره) انجام شده است.یافته‌ها: براساس نتایج حاصله، دو رویدادِ انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و آغاز جنگ ایران و عراق، در عکاسی مستند و به‌تبع آن عکاسی جنگ ایران به‌ لحاظ فرم و محتوا تغییرات اساسی ایجاد کردند و عکاسی ایران تحت‌تأثیر حرکت عمومی مردم با مضامینی عمدتاً ایدئولوژیک و دینی با رویکردی انقلابی شکل گرفت. این تغییرات علاوه ‌بر فضای انقلابی و دینی حاکم بر آن دوره، برآیند نگاه بکر و بومی بسیاری از این عکاسان به‌ویژه عکاسان مستقل (با‌تجربه و آماتور) است.