بررسی اثرات حضور دو گونة کپور معمولی (Cyprinus carpio) و کپور نقره ای (Hypophthalmichthys molitrix) در فاضلاب شهری بر شاخص های کیفی فاضلاب (مطالعة موردی: تصفیه‌خانه فاضلاب شهر سمنان)

Abstract

این تحقیق با هدف بررسی تأثیر حضور گونه‌های کپور نقره‌ای و کپور معمولی در فاضلاب مرحلة تصفیة تکمیلی تصفیه‌خانة فاضلاب شهری و اثرات آنها بر شاخص‌های کیفی فاضلاب مانند BOD، COD، TSS، TDS و MPN بار باکتریایی کلیفرم انجام گرفت. برای این تحقیق، یک تیمار شاهد بدون حضور ماهی و سایر تیمارها شامل زیتودة مساوی از دو گونة ماهی کپور معمولی و کپور نقره‌ای با دو تیمار وزنی 5±30 و 5±60 گرم (در هر تیمار 300 گرم زیتوده از دو وزن مختلف هر کدام از ماهیان) با سه تکرار بودند و هر تیمار شامل سه مخزن 80 لیتری بود که فاضلاب ‌بخش لاگون تصفیة تکمیلی تصفیه‌خانة فاضلاب‌شهر سمنان به آن ها وارد شد. دورة تحقیق 30 روز در نظر گرفته شد و در فواصل زمانی 10 روزه از شروع دورة تحقیق، نمونه‌برداری از فاضلاب و آنالیز نمونه‌ها انجام گرفت. بر اساس نتایج به‌دست آمده، بیشترین ضریب رشد (3/8 درصد) و همچنین بیشترین میزان تلفات (20 درصد) در طول دورة تحقیق مربوط به تیمار کپور نقره‌ای 5±30 بود. در تمامی تیمارها به جز تیمار شاهد، در طول دورة تحقیق، فاکتورهای BOD، COD و TSS در بین مراحل نمونه‌برداری به‌طور معنی‌داری (0/05≥<em>P</em>) روند کاهشی نشان دادند. در حالی‌که این روند برای فاکتور TDS در تمامی تیمارها دارای روند افزایشی بود و در تیمار شاهد این فاکتور در طول دورة تحقیق ثابت و فاقد تفاوت معنی‌دار بود. با وجود این، شاخص MPN بار باکتریایی کلیفرم در بین تیمارها تفاوت معنی‌داری نشان نداد. در پایان دورة تحقیق، بهترین عمل‌کرد در بهبود شاخص‌های کیفی فاضلاب مربوط به تیمار ماهی کپور نقره‌ای 5±60 گرم بود. کارایی کاهش TSS در این تیمار 55-50 درصد در طول دورة تحقیق بود به‌طوری که علاوه بر کاهش TSS با جذب بیشتر مواد معلق در بدن و تولید مدفوع کمتر، TDS کمتری نیز در این تیمار ثبت گردید. بر اساس نتایج به‌دست آمده عمل‌کرد تغذیه‌ای ماهی کپور نقره‌ای تیمار وزنی 5±60 نه تنها بر کاهش TSS بلکه با جذب بیشتر مواد آلی در بدن و مدفوع کمتر، TDS کمتری را نیز در مخازن وارد می‌کند و کارایی تصفیة مناسب‌تری نسبت به سایر تیمارها دارد.