ارزیابی اثرآنتاگونیستی گونه‌های Trichoderma روی Phytophthora citrophthora، عامل پوسیدگی ریشه و طوقه مرکبات

Abstract

پوسیدگی ریشه و طوقه از جمله بیماری‌های مهم درختان مرکبات در ایران است. روش‌های مختلفی از جمله مهار زیستی برای مدیریت این بیماری پیشنهاد شده است. گونه‌های تریکودرما به‌طور گسترده در همه خاک‌ها و مواد گیاهی وجود دارد. در این بررسی از 27 جدایه تریکودرما برای مهار زیستی Phytophthora citrophthora استفاده شد. سنجش کمی آنزیم سلولاز و بتا 1-3 گلوکاناز جدایه‌های تریکودرما به روش دی‌نیتروسالیسیلیک ‌اسید انجام شد. ﻧﺘﺎﯾﺞ این آزمایش‌ها ﻧﺸﺎن داد که بیش‌ترین مقدار مربوط به جدایه T. harzianum CT-763 و T. virens CT-9715 با 2 µmol/ml فعالیت آنزیمی می‌باشد. بررسی‌های ماکروسکوپی و میکروسکوپی تقابل مستقیم جدایه‌های مختلف تریکودرما با بیمارگر، تأثیر بازدارندگی متابولیت‌های فرار و غیرفرار جدایه‌ها روی رشد میسلیومی بیمارگر انجام شد. تمامی جدایه‌های تریکودرما و همچنین ترکیبات فرار و غیر‌فرار آنها سبب بازدارندگی رشد میسلیومی بیمارگر فیتوفتورا شدند. بیشترین درصد بازدارندگی در آزمون کشت متقابل ‌همزمان و‌ غیر‌همزمان ناشی از جدایه T. virens CT-9715 بود. بیشترین تأثیر بازدارندگی درآزمون ترکیبات غیرفرار جدایه‌های T. afroharzianum CT-891، T. aureoviridis CT-936 و T. atroviride CT-865 با 100 درصد و در آزمون ترکیبات فرار جدایه T. afroharzianum CT-55 با 50 درصد تعیین شدند. در بررسی میکروسکوپی اثر قارچ‌انگلی جدایه‌های تریکودرما و فیتوفتورا مشخص شد که جدایه‌های T. harzianum (CT-566, CT-862, CT-634, CT-873) ، T. afroharzianum CT-55 و T. aureoviridis CT-936 با فرآیندهایی مثل پیچش و فروپاشی باعث تخریب میسلیوم‌های بیمارگر شدند. برای کاربردی شدن این جدایه‌های موفق بومی به صورت آفت‌کش زیستی، انجام مطالعات تکمیلی اثر زیست مهار آنها بر بیمارگر فیتوفتورا در شرایط طبیعی ضروری است.