ایدئولوژی و تمدن ‎سازی: تأملی در نقش و کارکردهای ایدئولوژی اسلامی در تمدن‎ سازی نوین اسلامی

Abstract

این پژوهش به دنبال اثبات رابطه میان ایدئولوژی و تمدن‎سازی و نیز بیان کارکردهای آن درباره تمدن نوین اسلامی است. برخی نظریه‎پردازان غربی و شخصیت‎های به‎ظاهر روشن‎فکر مسلمان با طرح نظریه پایان ایدئولوژی و گفتمان ایدئولوژی‎زدایی از ساحت اجتماع، تدبیر امور معاش و زندگی این‎جهانی و به‎تبع مسائل مرتبط با تمدن و تمدن نوین اسلامی را فارغ از ایدئولوژی‎های مختلف دنبال کرده‎اند. بنابراین در این پژوهش تلاش شده با نگاهی توصیفی و رویکردی تحلیلی-انتقادی، ضمن تبیین ارتباط میان ایدئولوژی و تمدن‎سازی در پرتو گفتمان علمی نظریه‎پردازان تمدنی، با تأمل در این مسئله، کارکردهای هشت‎گانه‎ای چون (1) تمایزبخشی و تشخص میان تمدن نوین اسلامی و دیگر تمدن‎ها، (2) معنابخشی و جهت‎دهی به عناصر سازنده تمدن نوین اسلامی، (3) ایجاد هماهنگی و همسویی میان عناصر سازنده تمدن نوین اسلامی، (4) ایجاد وحدت و هم‎بستگی میان افراد انسانی تمدن نوین اسلامی، (5) بهره‎مندی معرفتی و عملی از سنت‎های معنوی خداوند در مسیر تمدن‎سازی نوین اسلامی، (6) فرهنگ‎سازی در مسیر تمدن‎سازی نوین اسلامی، (7) فهم انسان از تمدن نوین اسلامی و (8) ایجاد نهادها و سازمان‎های تمدن نوین اسلامی را برای ایدئولوژی درباره تمدن‎سازی نوین اسلامی شمارش کنیم.